Λιβανικό αδιέξοδο

Πηγή: http://www.antiimperialista.org

Συνέντευξη με τον Saham Idriss. Δόθηκε στα τέλη Γενάρη 2007 Ερ: Η σύγκρουση μεταξύ της φιλοαμερικανικής κυβέρνησης του Fuad Siniora και της υπό την ηγεσία της Χεζμπολάχ αντιπολίτευσης συνεχίζει να εντείνεται και είχε και τον πρώτο της νεκρό. Θα καταλήξει σε εμφύλιο πόλεμο; Απ: Η σύγκρουση μπορεί πράγματι να εξελιχθεί σε έναν γενικευμένο εμφύλιο πόλεμο ή σε μικρούς τοπικούς εμφύλιους πολέμους. Άνθρωποι όπως εγώ που ήμασταν μάρτυρες της έναρξης του τελευταίου εμφυλίου πολέμου δεν θεωρούμε έναν νέο εμφύλιο πόλεμο αδύνατο ενδεχόμενο. Αυτό που λείπει αυτή τη στιγμή είναι απλά ένα λεωφορείο, όπως αυτό στο οποίο επιτέθηκε η Φάλαγγα στις 13 Απριλίου σκοτώνοντας πολλούς παλαιστίνιους πρόσφυγες. Η ένταση αυτή τη στιγμή είναι εξαιρετικά υψηλή, τόσο στο κοσμικό όσο και στο πολιτικό επίπεδο. Κυριαρχεί η φτώχεια, οι νέοι διαρκώς μεταναστεύουν, οι εγχώριοι προβοκάτορες αφθονούν, το Ισραήλ, οι ΗΠΑ και το Ιράν είναι έτοιμοι να παράσχουν όπλα στις εμπόλεμες οργανώσεις, η Συρία μπορεί να αισθάνεται «στη γωνία» από το «Διεθνές Δικαστήριο» που ερευνά τη δολοφονία του πρώην υπουργού Rafiq Al-Hariri στις 14 Φεβρουαρίου 2005, και –ίσως ακόμη πιο σημαντικό- είναι το γεγονός ότι η σημερινή νεολαία δεν έζησε τους παλιούς πολέμους και μπορεί να νομίζει ότι ένας νέος πόλεμος μπορεί τελικά να λύσει το πρόβλημα. Πιστεύω ακράδαντα ότι όσο οι δυνάμεις που έχουν ένα κοσμικό δημοκρατικό πρόγραμμα δεν αναλαμβάνουν έναν ηγετικό ρόλο στην παρούσα σύγκρουση (και δεν το κάνουν), ένας πόλεμος, είτε παρατεταμένος ή επανεμφανιζόμενος με τη μορφή δολοφονιών και εκρήξεων κάθε λίγο και λιγάκι, είναι το μοναδικό φυσικό αποτέλεσμα των σημερινών εντάσεων. Ερ: Η αντιπολίτευση φαίνεται να συσπειρώνει την πλειοψηφία του πληθυσμού. Μπορείτε να περιγράψετε τη σύνθεση της αντιπολίτευσης; Απ: Αποτελείται κυρίως από τη Χεζμπολάχ το Ελεύθερο Πατριωτικό Ρεύμα (Στρατηγός Aoun), το Marada (πρώην υπουργός Franjiyyeh), και το Amal (Berri). Υπάρχουν επίσης μικρότερες ομάδες στο περιθώριο, όπως τα: Κίνημα του Λαού (Νασερικό-αριστερό υπό την ηγεσία του Wakim), Δημοκρατικό Λαϊκό Κόμμα (κομμουνιστικό υπό την ηγεσία του Hamzeh), υποστηρικτές του Wi'am Wahhab (Δρούζος πρώην υπουργός αντιμαχόμενος του Jumblatt), Omar Karameh (πρώην υπουργός), και Kamal Shatila (Σουνίτης νασερικός). Αλλά τουλάχιστον το 90% της αντιπολίτευσης, θα έλεγα, είναι υποστηρικτές της Χεζμπολάχ και του Aoun. Το ΚΚΛ δεν είναι τμήμα της αντιπολίτευσης επίσημα, ή μάλλον οι κομμουνιστές υποστηρικτές δεν συμμετέχουν στις καθιστικές διαμαρτυρίες στο κέντρο της Βηρυτού. Ερ: Ποιοι είναι οι στόχοι της αντιπολίτευση και ιδιαίτερα της Χεζμπολάχ; Απ: Οι στόχοι έχουν αλλάξει τους τελευταίους δύο μήνες, ανάλογα με τον ρόλο των περιφερειακών παικτών, μεταξύ άλλων. Όταν παραιτήθηκαν οι 6 υπουργοί, ο λόγος που επικαλέστηκαν ήταν η διαμαρτυρία ενάντια στην απόφαση της κυβέρνησης να εγκρίνει, βιαστικά, το νομοσχέδιο για το Διεθνές Δικαστήριο (που ερευνά τη δολοφονία Hariri). Η αντιπολίτευση υποστήριξε ότι ο Siniora και οι σύμμαχοί του δεν της έδωσαν αρκετό χρόνο για να μεταφράσει και να συζητήσει το νομοσχέδιο στις γραμμές της μέσα σε 2 ή 3 μέρες μόνο. Η αλήθεια είναι ωστόσο ότι η αντιπολίτευση γνώριζε ότι το νομοσχέδιο ήταν απολύτως προβληματικό: Συνιστά κατάφωρη παραβίαση της αυτοδιάθεσης του Λιβάνου καθώς και του δικαστικού του συστήματος. Για παράδειγμα το νομοσχέδιο δεν αναγνωρίζει την απόφαση των δικαστηρίων του Λιβάνου να δώσουν άφεση σε κάποιον ύποπτο όπως ορίζει το λιβανικό Σύνταγμα, παραχωρεί επίσης στο Διεθνές Δικαστήριο το δικαίωμα να παραπέμπει σε δίκη υπόπτους ακόμα κι αν έχουν ήδη δικαστεί από τα λιβανικά δικαστήρια, κλπ… Επιπλέον, λαμβάνοντας υπόψη την πρόσφατη ιστορία του Συμβουλίου Ασφαλείας, ειδικά τον απευθείας έλεγχο που ασκούν οι ΗΠΑ στο εσωτερικό του, η αντιπολίτευση έχει απόλυτο δίκιο να υποπτεύεται ότι το προαναφερθέν Δικαστήριο δεν είναι παρά ένα ακόμα εργαλείο επιβολής της αμερικανικής δικαιοσύνης εις βάρος των εχθρών της. Ας σημειωθεί ότι κανένα διεθνές δικαστήριο δεν συγκαλέστηκε για να δικαστεί ο Σαντάμ – ένα απλό ειδικό ιρακινό δικαστήριο αρκούσε. Επιπλέον οι ΗΠΑ αρνούνται να καταστούν υπόλογες σε οποιοδήποτε διεθνές δικαστήριο για την υπέρ-ανθρωπιστική δράση τους στο Abu Ghraib ή το Guantanamo. Σε κάθε περίπτωση αφότου οι υπουργοί (5 Σήτες και ένας Ελληνορθόδοξος) παραιτήθηκαν από την κυβέρνηση, η αντιπολίτευση άρχισε να ζητάει για το ένα τρίτο που θα μπλόκαρε την απόφαση, που αργότερα κατ’ ευφημισμό επονομάστηκε το εγγυημένο τρίτο. Αυτό το αίτημα υπογραμμίζει το δικαίωμα της αντιπολίτευσης να έχει αρκετούς υπουργούς ώστε να ασκεί βέτο σε οποιαδήποτε σημαντική απόφαση υιοθετείται από την πλειοψηφία μέσα στην κυβέρνηση. Η αντιπολίτευση άρχισε μετά να κατηγορεί τον πρωθυπουργό για προδοσία κατά τη διάρκεια της ισραηλινής εισβολής του Ιουλίου 2006 και ζήτησε την άμεση παραίτησή του. Αργότερα ωστόσο, η αντιπολίτευση επανήλθε στο αρχικό της αίτημα: κυβέρνηση εθνικής ενότητας με ηγέτη τον Siniora! Στη συνέχεια πολλοί ηγέτες της αντιπολίτευσης άρχισαν να ζητάνε νέες βουλευτικές εκλογές πριν από τις προγραμματισμένες για το 2009, ορθά επιχειρηματολογώντας ότι η αντιπολίτευση τώρα έχει περισσότερη λαϊκή υποστήριξη απ’ όση αντανακλά το παρόν κοινοβούλιο (περίπου 45% των εδρών, ένα ποσοστό που ξεπερνά κατά πολύ αυτό που διαθέτει στην κυβέρνηση) και ότι οι πρόωρες εκλογές είναι αναγκαίες επειδή η τωρινή κυβέρνηση πρόδωσε τους συμμάχους της (την αντιπολίτευση με την οποία είχε συμμαχήσει το 2005) και παραβίασε τη συμφωνία του Taif όταν αρνήθηκε να διαλυθεί μετά την παραίτηση των εκπροσώπων μιας από τις κυρίαρχες κοινότητες (οι Σήτες). Ως απάντηση το μπλοκ της 14 Φλεβάρη* (εναλλακτικά αποκαλούμενο ομάδες εξουσίας) βεβαιώνει ότι ήταν οι Σήτες υπουργοί που οικειοθελώς ή κατόπιν παράκλησης του συριακού καθεστώτος επέλεξαν να παραιτηθούν, ότι οι εκλογές του 2005 διεξήχθησαν δημοκρατικά όπως παραδέχεται και η ίδια η αντιπολίτευση, και ότι η αντιπολίτευση εκείνη τη χρονιά επέλεξε πάλι, με τη θέλησή της ή κατόπιν συριακής παράκλησης, να συμμαχήσει με τον Jumblatt, τον Hariri, και τον Geagea φοβούμενη πιθανό σεκταριστικό πόλεμο. Ερ: Πώς εξηγείτε το γεγονός ότι η πλειοψηφία της σέκτας των Μαρωνιτών Χριστιανών, η οποία ιστορικά χρησιμοποιήθηκε ως σύμμαχος των Δυτικών, βρίσκεται στο πλευρό της αντί-αμερικανικής αντιπολίτευσης; Είναι η συμμαχία ανάμεσα στη Χεζμπολάχ και τα κινήματα του Michel Aoun και του Suliman Franjiyyeh σταθερή ή μόνο κάτι επιδερμικό;

Απ: Η νέα θέση των Μαρωνιτών έχει να κάνει με δύο βασικούς παράγοντες: Πρώτον, τη χαρισματική προσωπικότητα του Michel Aoun, που έχει κερδίσει ανυπολόγιστο σεβασμό μέσα στη χριστιανική κοινότητα ύστερα από 15 χρόνια στην εξορία μετά τη συριακή πολιορκία και το βομβαρδισμό του προεδρικού παλατιού και αφότου διεξήγαγε μια αξιοθαύμαστη εμφύλια αντίσταση ενάντια στις διαδοχικές φίλο-συριακές κυβερνήσεις του Λιβάνου. Δεύτερον, οι ηγεμονικές πρακτικές των παλιών συμμάχων του Aoun, το μπλοκ της 14 Φλεβάρη. Αυτοί διαρκώς αρνούνταν να υποστηρίξουν την επιθυμία του, όσο ήταν ακόμη σύμμαχός τους, να είναι υποψήφιος για την προεδρία της δημοκρατίας είτε επειδή, όπως ισχυρίζεται, μπορεί να εξέθετε τη διαφθορά τους, την κλοπή και την απευθείας ευθύνη τους για το εθνικό χρέος 41-45 δισεκατομμυρίων δολαρίων… ή λόγω του λογικού φόβου τους ότι ο πρώην διοικητής του στρατού, μπορεί να τους εμπόδιζε να ηγεμονεύσουν οι ίδιοι στο κράτος. Αναφορικά με τη σταθερότητα της συμμαχίας των δυνάμεων της αντιπολίτευσης, νομίζω ότι είναι σχετικά σταθερή προς το παρόν. Ωστόσο υπάρχουν σοβαροί φόβοι ότι οποιαδήποτε Ιρανό-Αμερικανική συμφωνία θα μπορούσε να τερματίσει τις εντάσεις ορισμένων προσωπικοτήτων ανάμεσα στην αντιπολίτευση και την κυβέρνηση. Επιπλέον αυτό που βοηθάει την ενότητα της αντιπολίτευσης είναι ότι όλα τα τμήματά της είναι τώρα σθεναρά εναντίον της αμερικανική πολιτικής. Αναρωτιέται κανείς αν αυτό θα συνεχιστεί ωστόσο, δεδομένου ότι ο Aoun υπήρξε βασικός υποστηρικτής του ψηφίσματος 1559 του Συμβουλίου Ασφαλείας που ζητούσε τον αφοπλισμό της Χεζμπολάχ και είχε όντως συναντηθεί με πολλούς σιωνιστές μέλη του Κογκρέσου και γυναίκες το 2003 για να βοηθήσει την έκδοση του Νόμου Περί Ευθύνης της Συρίας.

Ερ: Ο Δρούζος ηγέτης Walid Djumblat υπήρξε ηγέτης της αριστεράς και μακροχρόνιος σύμμαχος της Δαμασκού. Πώς εξηγείτε την στροφή του 180 μοιρών; Υπάρχει καμιά δύναμη Δρούζων στην αντιπολίτευση; Απ: Οπορτουνισμός. Ο άνθρωπος είναι η επιτομή του οπορτουνισμού και του αριβισμού. Τώρα, εσφαλμένα νιώθει ότι το Σχέδιο για τη Νέα Μέση Ανατολή του Μπους και του Πέρεζ θα πετύχει, και ότι το συριακό καθεστώς (το οποίο ο ίδιος τώρα –ύστερα από 30 χρόνια απόλυτης σιωπής- ισχυρίζεται ότι σκότωσε τον πατέρα του πριν από 30 χρόνια) διανύει τις τελευταίες του μέρες μετά την κατάρρευση του ιρακινού Μπαθικού καθεστώτος το 2003. Έτσι πήδηξε στο αμερικανικό τρένο ελπίζοντας να συγκαταλέγεται στους βασικούς ωφελημένους από τη Νέα Μέση Ανατολή, μαζί με τους νικητές των μίνι-κρατών μέσα στο διαμελισμένο Ιράκ. Δεν τον πίστεψα όταν είπε ότι πρόσφατα ένιωσε μια "sahwat damir" (συνειδησιακή αναγέννηση) ύστερα από δεκαετίες προπαγάνδισης υπέρ της συριακής κηδεμονίας του Λιβάνου. Δυστυχώς είναι κατά πολύ ο πιο ισχυρός άντρας στην κοινότητά του, αλλά αυτή η ίδια κοινότητα αποτελεί σχεδόν το 8% του πληθυσμού. Προσπαθεί να βελτιώσει τη θέση του συμμαχώντας με τον Χαρίρι, που παραμένει ο πιο ισχυρός στη Σουνιτική κοινότητα, και τον Geagea, έναν λιγότερο σημαντικό παίκτη, ο οποίος εντούτοις, θριαμβεύει στις στρατιωτικές διαμάχες του τύπου αυτών που είδαμε πρόσφατα. Κατάφερε επίσης να διασπάσει το ΚΚΛ αγοράζοντας την υποταγή των Δρούζων στις γραμμές του.

Ερ: Κέρδισε βαθμούς η αντιπολίτευση με την πρόσφατη γενική απεργία; Ή μήπως η έκκληση της Χεζμπολάχ να μην απαντώνται οι προκλήσεις δείχνει ότι θέλουν να υποχωρήσουν κάπως και ότι η ανατροπή του Σινιόρα έχει διαγραφεί από το προσκήνιο; Απ: Δεν πιστεύω ότι η Χεζμπολάχ κέρδισε τίποτα μετά την τεράστια κινητοποίηση της 1^ης Δεκεμβρίου. Η διαδήλωση έδειξε πόσο δημοφιλής είναι η αντιπολίτευση αλλά οι κατοπινές της ενέργειες δεν ήταν τόσο αποδοτικές. Η αντιπολίτευση παγιδεύτηκε: Δεν μπορούσε να εισβάλει στο Serailles, όπου βρίσκεται τμηματικά πολιορκημένη η κυβέρνηση του Σινιόρα, από τη στιγμή που αυτό θα μπορούσε να σηματοδοτήσει την έναρξη ενός σεκταριστικού πολέμου, ειδικά τώρα που ο πρωθυπουργός θεωρήθηκε από πολλούς, ιδιαίτερα από τον Μουφτή της Δημοκρατίας, ως εκπρόσωπος των Σουνιτών. Και δεν μπορούσε να εγκαταλείψει τις καθιστικές διαμαρτυρίες στο κέντρο της Βηρυτού από τη στιγμή που αυτό θα μπορούσε να θεωρηθεί ως μοιραία ήττα της αντιπολίτευσης. Πιστεύω ότι η αντιπολίτευση είχε φανταστεί ότι οι διαμαρτυρίες μπροστά στο Seraille θα ανάγκαζαν την κυβέρνηση να παραιτηθεί πριν από τα Χριστούγεννα του 2006. Αλλά η Διεθνής Κοινότητα και τα αραβικά καθεστώτα (πλην της Συρίας), όλοι υποστήριζαν την κυβέρνηση. Νομίζω ότι και τα δύο μέρη τώρα, οι πιστοί στην κυβέρνηση και η αντιπολίτευση, περιμένουν το αποτέλεσμα των συνομιλιών Σαουδικής Αραβίας-Ιράν, οι οποίες και οι δύο ελπίζουν να ικανοποιήσουν έστω ένα τμήμα των αιτημάτων τους: το εγγυημένο τρίτο για την αντιπολίτευση και ίσως πρόωρες βουλευτικές εκλογές, ενώ ο Σινιόρα θα παραμείνει στην εξουσία και θα διασφαλίσει τη συναίνεση της αντιπολίτευσης σε μια αναθεωρημένη εκδοχή του νομοσχεδίου για το Διεθνές δικαστήριο.

Ερ: Η διεθνής δύναμη που χρησιμοποιείται στον Λίβανο είναι κατά διακήρυξη, ειρηνευτική δύναμη. Αλλά δεν βοηθάει μια κυβέρνηση που έχει χάσει τη δημοκρατική της νομιμοποίηση και έχει μετατραπεί σε δυτική μαριονέτα μετατρεπόμενη έτσι σε βασικό παράγοντα της σύγκρουσης; Απ: Οι δυνάμεις της UNIFIL βρίσκονται εκεί για να προστατεύον το Ισραήλ. Αυτό διακήρυξε ο Γερμανός Σύμβουλος τον Οκτώβρη. Διαφορετικά η UNIFIL θα έπρεπε να έχει αναπτυχθεί και στις δύο πλευρές των Λιβανικών/Ισραηλινών συνόρων, όπως σημείωσε ο Ρόμπερτ Φισκ (που δεν είναι οπαδός της Χεζμπολάχ). Τώρα, τόσο το Ισραήλ όσο και η Χεζμπολάχ είχαν ανάγκη τον τερματισμό του πολέμου: Ο πόλεμος δεν έφερνε το Ισραήλ πιο κοντά στην ήττα του εχθρού του, και η Χεζμπολάχ ύστερα από 34 μέρες πολέμου ένιωσε πίεση σε όλα τα μέτωπα (ιδιαίτερα με τους πρόσφυγες από το νότο εγκατεστημένους σε όχι και τόσο φιλόξενες περιοχές, για να αναφέρουμε το ελάχιστο). Επομένως ένα τροποποιημένο ψήφισμα 1701 που επέτρεψε στην UNIFIL να βοηθήσει το Λιβανικό Στρατό να αναπτυχθεί στο νότο θεωρήθηκε θετικό και από τα δύο εμπόλεμα μέρη. Ωστόσο η UNIFIL άρχισε να εγείρει υποψίες μέσα στο λαό στο νότο όπως και στην ηγεσία της Χεζμπολάχ: Η ισπανική μεραρχία έκανε έρευνες σε σπίτια και συνέλαβε ανθρώπους, οι γαλλικές μονάδες απέφυγαν να επιτεθούν σε ισραηλινά πολεμικά αεροσκάφη που πετούσαν πάνω από το αρχηγείο τους, οι Ισραηλινοί εξακολουθούν να παραβιάζουν την κυριαρχία του Λιβάνου καθημερινά και η UNIFIL δεν κουνάει ούτε το δαχτυλάκι της. Με την τωρινή δυτική υποστήριξη προς την κυβέρνηση Σινιόρα, η παρουσία της UNIFIL στο νότο θεωρείται οπωσδήποτε το λιγότερο ηθική στήριξη προς αυτή την κυβέρνηση. Ερ: Είστε υπέρ της απόσυρσης των μονάδων; Δεν θα ενθάρρυνε αυτό το Ισραήλ να επιτεθεί ξανά; Απ: Ποτέ δεν είχα εμπιστοσύνη στον ΟΗΕ, ειδικά αφότου οι ΗΠΑ άρχισαν να αποκτούν την καθολική ηγεμονία στο Συμβούλιο Ασφαλείας. Δεν πιστεύω ότι η UNIFIL προσφέρει οποιαδήποτε μόνιμη ή πραγματική προστασία στον Λίβανο. Το 1982 στεκόντουσαν και κοίταγαν όταν ο ισραηλινός στρατός εισέβαλε στον Λίβανο. Τώρα κάνουν το ίδιο. Όταν το Ισραήλ και οι ΗΠΑ αποφασίσουν να επιτεθούν θα επιτεθούν, και η UNIFIL, για μια ακόμη φορά, θα στέκεται και θα κοιτάει. Θα με ενθάρρυνε αυτό να υποστηρίζω την παρουσία της; * 14 Φλεβάρη 2005 δολοφονήθηκε ο Χαρίρι. Στις 14 Μάρτη οι αντί-Σύριοι (συμπεριλαμβανομένου του Αούν) συναντήθηκαν τιμώντας τη μνήμη του Χαρίρι και ζητώντας την απόσυρση της Συρίας. Αργότερα ο Αούν εγκατέλειψε την ομάδα, γνωστή ως Μπλοκ 14 Μάρτη, και άρχισε να τους αποκαλεί 14 Φλεβάρη. Ο ίδιος εξακολουθεί να περηφανεύεται ως σημαντικός συνεργάτης της 14 Μάρτη, είναι οι άλλοι, υποστηρίζει, που πρόδωσαν τις αρχές.