"Δεν ήμουν προετοιμασμένη για τη φρίκη που αντίκρισα»

13 Ιουνίου, 2007

Μια συνέντευξη με την Hedy Epstein

"Δεν ήμουν προετοιμασμένη για τη φρίκη που αντίκρισα»

Της SILVIA CATTORI από το Counterpunch

(Μεταφράστηκε και δημοσιεύεται με την άδειά της, για το πρωτότυπο πατήστε εδώ: http://www.counterpunch.org/cattori06132007.html )

Η Χέντι Επστάιν, 82 ετών, γεννήθηκε στη Γερμανία το 1924(1). Ήταν το μοναχοπαίδι δύο γονέων που πέθαναν στα στρατόπεδα εξόντωσης των Ναζί. Είναι μια ακούραστη εργάτρια των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας.

Η Χέντι αποφάσισε να επισκεφθεί την Παλαιστίνη το 2003. Επέστρεψε τρομερά σοκαρισμένη με όσα είχε δει εκεί, ανυπεράσπιστες γυναίκες και παιδιά, Παλαιστίνιους κλεισμένους σε γκέτο, ένα ολόκληρο λαό κακοποιημένο.

Είχε αγαπήσει τους ανθρώπους που συνάντησε και ήταν αποφασισμένη να μιλήσει στον κόσμο για την αδικία που είχε αντικρίσει. Οι Παλαιστίνιοι εκδιώκονταν από τη γη τους, απομακρύνονταν από τα σπίτια στα οποία είχαν ζήσει εδώ και αιώνες. Καμία ενέργεια, καμία διαμαρτυρία δεν έκανε το Ισραήλ να σταματήσει να κακομεταχειρίζεται τους Παλαιστινίους. Στην πραγματικότητα, κάθε φορά που η Χέντι επέστρεφε τα πράγματα ήταν χειρότερα.

Λοιπόν, μαζί με άλλους υπερασπιστές των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σαλπάρει για τη Γάζα με το πλοίο FREE GAZA (2) για να απαιτήσει δικαιοσύνη για τους Παλαιστινίους και την αποκατάσταση 60 χρόνων καταπίεσης από τους Ισραηλινούς.

Σίλβια Καττόρι: Όλη σας η ζωή είναι αφιερωμένη στη δικαιοσύνη. Αλλά από το 2003 η δέσμευσή σας αυτή διευρύνθηκε με την υπεράσπιση της δικαιοσύνης υπέρ των Παλαιστινίων. Καταλαβαίνω ότι θα αναλάβετε κάτι ριψοκίνδυνο για να γνωστοποιήσετε στον κόσμο τα εγκλήματα που διαπράττονται εναντίον τους!;

Χέντι Επστάιν: Με προσκάλεσαν οι διοργανωτές να επιβιβαστώ στο πλοίο Free Gaza και το νιώθω σαν τιμή μου (3).

Σ.Κ.: Η είσοδος στα ύδατα της Γάζας μαζί με παλαιστινίους, διεθνείς και ισραηλινούς αγωνιστές της ειρήνης σίγουρα θα είναι ένα αξιοθαύμαστο σχέδιο, αλλά δεν θα ναι γεμάτο εντάσεις; Δεν ανησυχείτε που παίρνετε μέρος σ’ ένα τέτοιο εγχείρημα;

Χ.Ε.: Φυσικά, ανησυχώ κάπως. Αλλά μου διασφαλίζει η ζωή ότι δεν πρόκειται να μου συμβεί τίποτα; Ξέρετε, αύριο το πρωί όταν σηκωθώ απ’ το κρεβάτι, μπορεί να νιώθω τέτοια υπνηλία που να κλοποδοθώ, να πέσω κάτω και να σπάσω την πλάτη μου. Άρα τι να κάνω, να μείνω στο κρεβάτι για την υπόλοιπη ζωή μου; Όχι.

Δεν υπάρχουν εγγυήσεις στη ζωή. Μπορεί κανείς να μην πρέπει να θέτει εαυτόν σε κίνδυνο. Αλλά η συμμετοχή μου είναι μια μικρή συμβολή συγκρινόμενη με όσα βάσανα υπομένουν καθημερινά οι Παλαιστίνιοι. Και, αν κάνοντας αυτό, μπορούμε να πούμε στον κόσμο τι συμβαίνει εκεί, τότε αξίζει να πάμε. Είμαι 82 ετών και έχω ζήσει κατά το μεγαλύτερο μέρος της, μια ωραία ζωή. Αφήστε με να συμβάλω πριν να είναι πολύ αργά.

Σ.Κ.: Η διαδρομή αυτού του πλοίου στη Γάζα συμπίπτει χρονικά με την 60ή επέτειο της αναχώρησης του EXODUS από τη Μασσαλία. Δεν το βρίσκετε κάπως αντιφατικό να είστε σ’ ένα πλοίο που σαλπάρει για το ίδιο μέρος όπως και το EXODUS;

Χ.Ε.: Όχι. Κάνω αυτό που πιστεύω και αυτό που με εκφράζει. Σε μερικές γειτονιές, ειδικά στην καθεστηκυία εβραϊκή κοινότητα, φαίνεται σαν να είμαι προδότης, μια «Εβραία που μισεί τον εαυτό της». Ανοησίες. Δεν μισώ τον εαυτό μου. Πριν από αρκετά χρόνια, ο εκδότης μιας εβδομαδιαίας εβραϊκής εφημερίδας μου είπε ότι δεν έπρεπε να έχω πάει στην Παλαιστίνη. Αντ’ αυτού θα έπρεπε να έχω πάει στο Ισραήλ να βοηθήσω εθελοντικά εκεί σ’ ένα νοσοκομείο όπου περιέθαλπαν ανθρώπους που είχαν τραυματιστεί από παλαιστίνιους βομβιστές αυτοκτονίας.

Και του είπα ότι θα το έκανα ευχαρίστως, αλλά αν εγώ βοηθούσα σ’ ένα ισραηλινό νοσοκομείο, εκείνος θα ερχόταν μαζί μου σ’ ένα παλαιστινιακό νοσοκομείο να βοηθήσει τους ανθρώπους που έχουν τραυματιστεί απ’ αυτά που κάνουν οι Ισραηλινοί; Έδειξε αποστροφή. «Στην Παλαιστίνη;» Είπα, «Ναι, μπορείς, εγώ πήγα εκεί, άρα μπορείς να πας κι εσύ, και όταν το κάνεις αυτό, τότε θα χαρώ να δουλέψω στο νοσοκομείο σου». Αυτό έγινε πριν από αρκετά χρόνια και έκτοτε δεν είχα νέα του.

Σ.Κ.: Γιατί επέλεξες να υπερασπιστείς έναν τόπο όπου οι Ισραηλινοί αντιδρούν τόσο έντονα στην εμπλοκή σου;

Χ.Ε.: Αφήστε να σας πω λίγα πράγματα για το παρελθόν μου, ώστε να καταλάβετε πως έφτασα εδώ που είμαι σήμερα. Γεννήθηκα σε μια εβραϊκή οικογένεια στη Γερμανία. Όταν πήρε την εξουσία ο Χίτλερ, ήμουν οκτώ ετών. Οι γονείς μου πολύ γρήγορα συνειδητοποίησαν ότι η Γερμανία δεν ήταν ασφαλές μέρος για να μείνουν και να μεγαλώσουν οικογένεια. Ήταν πρόθυμοι να πάνε οπουδήποτε και προσπάθησαν απεγνωσμένα να φύγουν. Αλλά δεν ήθελαν ΠΟΤΕ να πάνε στην Παλαιστίνη, επειδή ήταν φλογεροί αντισιωνιστές.

Εκείνα τα χρόνια δεν καταλάβαινα τι ήταν ο Σιωνισμός και τι σήμαινε να είσαι αντισιωνιστής, αλλά ήξερα ότι στο χωριό που ζούσα, το Kittenheim στη νοτιοδυτική Γερμανία, υπήρχε μια σιωνιστική εβραϊκή ομάδα και δεν επιτρεπόταν να συμμετέχω σ’ αυτήν. Ήμουν το μοναδικό εβραιόπουλο του χωριού που δεν έγινε μέλος της ομάδας. Από τη στιγμή που οι γονείς μου ήταν ένθερμοι αντισιωνιστές, έστω κι αν δεν ήξερα τι σήμαινε αυτό πραγματικά, ήμουν κι εγώ ένθερμη αντισιωνίστρια.

Τότε, το 1939, χάρη στη μεγάλη αγάπη των γονιών μου για μένα, μπόρεσα να φύγω από τη Γερμανία με μια αποστολή παιδιών στην Αγγλία. Όταν έφυγα, το Μάη του 1939, ήταν η τελευταία φορά που είδα τους γονείς μου και άλλα μέλη της οικογένειάς μου. Όλοι πέθαναν στα στρατόπεδα. Ήρθα στις ΗΠΑ το Μάη του 1948, περίπου την ίδια εποχή που έγινε κράτος το Ισραήλ. Είχα ανάμεικτα συναισθήματα σχετικά μ’ αυτό το γεγονός. Από τη μια ήμουν πολύ χαρούμενη που υπήρχε ένα μέρος να πάνε οι άνθρωποι που επέζησαν του Ολοκαυτώματος, οι οποίοι πιθανώς δεν ήθελαν ή δεν μπορούσαν να επιστρέψουν στον τόπο καταγωγής τους, αλλά απ’ την άλλη, ενθυμούμενη ότι οι γονείς μου ήταν ένθερμοι αντισιωνιστές, ανησυχούσα ότι κάπου στο τέλος του δρόμου δεν θα έβγαινε τίποτα καλό. Ποιο θα μπορούσε να είναι το πρόβλημα, δεν ήμουν καν σε θέση να το φανταστώ. Αλλά ήμουν καινούργια στις ΗΠΑ και υπήρχαν νέα πράγματα που έπρεπε να μάθω. Άρα το Ισραήλ πήγε πίσω και έμεινε πίσω για χρόνια.

Το 1982, συντελέστηκε η προσωπική μου αφύπνιση: οι τρομερές σφαγές στους δύο προσφυγικούς καταυλισμούς Σάμπρα και Σατίλα στον Λίβανο. Ένιωθα την ανάγκη να μάθω γιατί συνέβη αυτή η τραγωδία, τι έγινε και ποιος ήταν υπεύθυνος. Τότε, όταν έμαθα, ήθελα να μάθω περισσότερα για την ιστορία του τι συνέβη από το 1948, όταν το Ισραήλ έγινε κράτος, μέχρι το 1982 στη Σάμπρα και τη Σατίλα. Καθώς μάθαινα συνειδητοποιούσα ότι δεν είχα δώσει προσοχή σ’ αυτό που συνέβαινε με το Ισραήλ. Και όσο περισσότερο μάθαινα και όσο περισσότερο καταλάβαινα, τόσο περισσότερο μ’ ενοχλούσαν αυτά που έκανε η ισραηλινή κυβέρνηση, και τα έκανε στ’ όνομά μου.

Έτσι όσο περισσότερο μάθαινα, τόσο περισσότερο άρχισα να μιλάω δημόσια εναντίον των πολιτικών και των πρακτικών της ισραηλινής κυβέρνησης απέναντι στον παλαιστινιακό λαό. Τότε, το Σεπτέμβρη του 2003 πήγα στην Παλαιστίνη.

Σ.Κ.: Δεν είχατε ξαναπάει στο Ισραήλ;

Χ.Ε.: Είχα πάει το 1981. Ήταν η πρώτη, και πιθανότατα η μοναδική διεθνής συνάντηση επιζώντων του Ολοκαυτώματος. Δεν ήταν ευχάριστη εμπειρία για μένα. Ένιωσα ότι οι επιζώντες που συμμετείχαν έμοιαζαν να συναγωνίζονται για το ποιος υπέφερε περισσότερο. Θα σε ρώταγαν «Που ήσουν, σε ποιο στρατόπεδο;» και όποια κι αν ήταν η απάντηση, αυτός που έκανε την ερώτηση πάντα έλεγε «Εκεί που ήσουν δεν είδες τίποτα, ήταν πολύ χειρότερα εκεί που ήμουν εγώ». Γιατί να ανταγωνίζονται για το ποιος υπέφερε πιο πολύ; Όλοι υπέφεραν, και πράγματι, κάποιοι υπέφεραν περισσότερο από άλλους, αλλά ας μην ανταγωνιζόμαστε γι’ αυτό.

Και μας πήγαν σε μια βόλτα ξενάγησης και οι άνθρωποι στο λεωφορείο ρώταγαν:

«Ποιος ζει σ’ αυτή την περιοχή;»

«Αυτοί είναι Εβραίοι».

«Α, είναι ωραία, οι κήποι είναι όμορφοι. Ποιος ζει εδώ;»

«Αυτοί είναι Παλαιστίνιοι».

«Ω, βρωμάει, μυρίζει, είναι φοβερό, είναι βρώμικα».

Στην πραγματικότητα, τα παράθυρα του λεωφορείου ήταν κλειστά και, ακόμη κι αν ήταν ανοιχτά, δεν θα μπορούσαμε να έχουμε μυρίσει τίποτα μέσα απ’ το λεωφορείο. Αυτό με ενόχλησε, αυτού του τύπου οι διακρίσεις και οι κουβέντες εναντίον των Παλαιστινίων που ούτε καν τους γνώριζαν. Αυτός ήταν ο λόγος που δεν ήταν ευχάριστη εμπειρία για μένα, μου άφησε μια πολύ άσχημη γεύση στο στόμα και δεν επέστρεψα ποτέ.

Το Σεπτέμβρη του 2003, συμμετείχα στο Σεντ Λούις του Μιζούρι σε εβδομαδιαία αγρυπνία εναντίον του πολέμου στο Ιράκ. Κάναμε αυτές τις διαμαρτυρίες πολύ πριν αρχίσει ο πόλεμος, αρχίσαμε αμέσως μετά την 11^η Σεπτεμβρίου, κάθε Κυριακή. Μια φίλη μου που καθόταν δίπλα μου με ρώτησε «Σκέφτηκες ποτέ να πας στην Παλαιστίνη;»

Σοκαρίστηκα και ξαφνιάστηκα με την απάντησή μου που ήταν: «Ναι, θα πάω». Ουσιαστικά δεν είχα καθόλου σχεδιάσει να πάω, αλλά ίσως να το σκεφτόμουν υποσυνείδητα και να προετοίμαζα τον εαυτό μου γι’ αυτό. Το Δεκέμβρη του 2003, η φίλη που με ρώτησε, εγώ και δύο άλλες γυναίκες πήγαμε στην Παλαιστίνη για πρώτη φορά. Ξαναπήγα το 2004, το 2005, το 2006 και ελπίζω φέτος να πάω στη Γάζα.

Σ.Κ.: Ήταν δύσκολη εμπειρία για σας;

Χ.Ε.: Να σας δώσω ένα παράδειγμα. Είχα ακούσει για τα σημεία ελέγχου/τσεκ πόιντς. Και νόμιζα ότι ένα σημείο ελέγχου ήταν κάτι σαν φανάρι αναγκαστικής στάσης σε κάποια λεωφόρο όπως εδώ στις ΗΠΑ. Δεν είναι καθόλου έτσι. Και γίνεται χειρότερο κάθε φορά που επιστρέφω. Όπως είναι τώρα, μου θυμίζει όταν κυκλώνουν τα ζώα και τα πάνε για σφαγή, είναι τόσο εξευτελιστικό.

Θα σας πω μια εμπειρία που είχα την πρώτη-πρώτη φορά που πήγα στην Παλαιστίνη. Ήμασταν σ’ ένα σημείο ελέγχου κοντά στη Ραμάλα. Μου έκανε κάποιες ερωτήσεις ένας ισραηλινός έφεδρος, ήταν σαραντάρης-πενηντάρης, κοίταξε το διαβατήριό μου και με ρώτησε αν ήμουν Εβραία και είπα πως ήμουν. Και τότε με ρώτησε αν είχα πάει ποτέ στη Ραμάλα. Πριν απαντήσω, με πολύ άγριο τόνο μου λέει «Δεν ξέρεις ότι όποιος Εβραίος πάει στη Ραμάλα κόβεται στα δύο;» και έκανε την κίνηση ότι έκοβε με τα χέρια του τους καρπούς του τέσσερις φορές.

Αλλά είχα ήδη πάει στη Ραμάλα, όπου έμεινα με δύο διαφορετικές παλαιστινιακές οικογένειες και ήταν προφανές ότι δεν είχα κοπεί στα δύο. Για του λόγου το αληθές, η φιλοξενία που μου έδειξαν αυτές οι δύο οικογένειες καθώς και άλλες σε άλλα μέρη, δεν μοιάζει με καμιά άλλη όπου κι αν πήγα στον κόσμο. Πάντοτε, από την πολύ αρχή, ξεκαθάριζα ότι είμαι Εβραία και ποτέ δεν έπαιξε ρόλο. Όποιον κι αν συναντούσα, οι οικογένειες με τις οποίες έμεινα, ή οι άνθρωποι στο δρόμο, όταν τους έλεγα ότι είμαι Εβραία, ποτέ δεν έπαιξε ρόλο. Κι εκείνοι, όπως κι εγώ, αρνούνται να είναι εχθροί. Οι αληθινοί εχθροί ήταν οι Ισραηλινοί. Αυτοί ήταν που μου φέρθηκαν άθλια και με πόνεσαν.

Σ.Κ.: Άρα ήταν σοκαριστικό για σένα ν’ ανακαλύψεις ότι οι ισραηλινοί στρατιώτες εξευτελίζουν και κακομεταχειρίζονται τον παλαιστινιακό λαό με τόσο απάνθρωπο τρόπο;

Χ.Ε.: Ακριβώς. Μ’ έναν τρόπο τους λυπάμαι τους ισραηλινούς στρατιώτες που είναι στην Παλαιστίνη, γι’ αυτό που τους κάνει αυτό. Τι άνθρωποι θα είναι όταν θα φύγουν απ’ το στρατό; Θα κακομεταχειρίζονται τα παιδιά τους, τις γυναίκες τους, επειδή ήδη κακομεταχειρίστηκαν τους Παλαιστινίους; Αυτό πρέπει να τους κάνει τρομερό κακό. Η κατοχή και όλο αυτό το χάος πρέπει να σταματήσει, όχι μόνο για χάρη του παλαιστινιακού λαού, αλλά και για χάρη του ισραηλινού λαού.

Σ.Κ.: Κι εσάς; Σας κακομεταχειρίστηκε η αστυνομία όταν ήσασταν στο Ισραήλ;

Χ.Ε.: Ναι, με κακοποίησε. Όταν ήμουν στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν, τον Ιανουάριο του 2004. Επέστρεφα από τα κατεχόμενα εδάφη παρέα με μια άλλη γυναίκα. Όταν φτάσαμε στον έλεγχο των διαβατηρίων, η ασφάλεια μας πήρε στην άκρη και μας ξεχώρισε. Ζήτησαν από τη φίλη μου να πάει δεξιά, κι από μένα να πάω αριστερά. Προσπαθούσα να καταλάβω το λόγο και σκέφτηκα ότι μπορεί να είναι επειδή εκείνη είναι Χριστιανή και οι Χριστιανοί πάνε δεξιά ενώ οι Εβραίοι πάνε αριστερά. Όταν πήγα στο γκισέ του ελέγχου διαβατηρίων και έδωσα το διαβατήριο και το εισιτήριό μου, η υπάλληλος πληκτρολόγησε κάτι στον υπολογιστή και αμέσως, σαν να φύτρωσαν από το έδαφος, δύο άντρες της ασφάλειας βρέθηκαν δίπλα μου, «Είμαστε από την ασφάλεια». Είχαν τις ταμπελίτσες με τα ονόματά τους γυρισμένες ανάποδα και τους ρώτησα «Πώς σας λένε;» κι εκείνοι παρέμειναν σιωπηλοί.

Με πήγαν σ’ ένα μέρος που μετά έμαθα ότι ήταν η αστυνομική ασφάλεια του αεροδρομίου. Μου είπαν να μπω σ’ ένα μικρό θάλαμο, μέσα σ’ ένα μεγαλύτερο δωμάτιο και έπρεπε να βγάλω τα παπούτσια μου, που τα πήγαν κάπου για να τα περάσουν από ακτίνες Χ. Μετά μου ζήτησαν να ξεντυθώ. Είπα «Δεν έχετε το δικαίωμα να μου το ζητάτε αυτό, θέλω ένα δικηγόρο» κι αυτοί είπαν «Βέβαια, μπορείς να πάρεις δικηγόρο, αλλά θα μείνεις στο κέντρο κράτησης του αεροδρομίου μέχρι να φέρεις έναν».

Πώς στο καλό μπορούσα να καλέσω δικηγόρο, αφού είχαν πάρει το τηλέφωνό μου και άρα δεν μπορούσα να επικοινωνήσω με κανέναν έξω; Επίσης ανησυχούσα για τη φίλη μου, έκαναν και σ’ εκείνη το ίδιο; Μία από μας έπρεπε να βγει από δω και ίσως να βοηθήσει την άλλη. Έτσι συμφώνησα να ξεντυθώ. Δεν ήταν μόνο ότι έπρεπε να γδυθώ μπροστά σ’ αυτή τη νεαρή γυναίκα, που ήταν περίπου 22 ετών, αλλά όταν ξεντύθηκα μου είπε να σκύψω. Είπα «Τι;» κι εκείνη απάντησε «Επειδή πρέπει να σας εξετάσουμε εσωτερικά». Ουδέποτε είχα νιώσει τέτοια νεύρα και αναστάτωση στη ζωή μου.

Εντωμεταξύ έψαχναν κάθε αντικείμενο στις βαλίτσες μου. Όταν επιτέλους βγήκα από κείνο το θάλαμο και ντύθηκα, έψαχναν ακόμη τη βαλίτσα μου και τελικά όταν τέλειωσαν είπαν «Μπορείς να πακετάρεις τα πράγματά σου». Ήμουν τόσο οργισμένη που τους είπα: «Εσείς τα ανοίξατε, εσείς να τα πακετάρετε».

Παρατηρούσα τι γινόταν και με άλλους ανθρώπους που ήταν στο αστυνομικό τμήμα. Ήταν μια νεαρή γυναίκα μ’ ένα μωράκι εφτά ή οκτώ μηνών κι έψαχναν τη βαλίτσα της και κάποια στιγμή το μωρό άρχισε να κλαίει κι εκείνη ήθελε να το ηρεμήσει με φαγητό που είχε φέρει μαζί της. Αρνήθηκαν να την αφήσουν να ταΐσει το μωρό. Της μίλησα για λίγο και μου είπε «Είμαι Ισραηλινή, είμαι Εβραία, γεννήθηκα στο Ισραήλ, αλλά ζω στην Αγγλία και μάλλον αυτό συμβαίνει σε μένα και στο παιδί μου επειδή με τιμωρούν, επειδή δεν ζω πια στο Ισραήλ».

Σ.Κ.: Γιατί σας φέρθηκε με τόσο εξευτελιστικό τρόπο η ισραηλινή αστυνομία; Ήθελαν να σας τιμωρήσουν επειδή πήρατε την πλευρά των παλαιστινίων θυμάτων;

Χ.Ε.: Τους ρώτησα «Γιατί το κάνετε αυτό;» και είπαν «Επειδή είσαι τρομοκράτισσα, επειδή είσαι κίνδυνος για την ασφάλεια». Πιθανά όχι μόνο επειδή πήγα στην Παλαιστίνη, αλλά και λόγω του τι έκανα εκεί και τι είδα εκεί. Συμμετείχα σε διαδηλώσεις ενάντια στην κατοχή και αυτό φαντάζομαι με καθιστά κίνδυνο για την ασφάλεια και τρομοκράτισσα. Την ειρηνική, μη-βίαιη αντίσταση, οι Ισραηλινοί τη θεωρούν τρομοκρατία. Και ωστόσο, αυτό που κάνουν ως απάντηση στην ειρηνική, μη-βίαιη αντίσταση είναι η αληθινή τρομοκρατία, γιατί μας πετάνε δακρυγόνα. Χρησιμοποιούν αυτό που αποκαλούν πλαστικές σφαίρες, αλλά δεν είναι πλαστικές, είναι μεταλλικές μ’ ένα λαστιχένιο περίβλημα και μπορούν να σε σκοτώσουν, χρησιμοποιούν επίσης ζωντανά πυρά και τηλεβόλα ύδατος.

Τα έζησα όλα αυτά, για την ακρίβεια, το 2005, όταν συμμετείχα και πάλι στη μη-βίαιη αντίσταση στο χωριό Μπιλίν στην Παλαιστίνη μια ηχητική βόμβα εξερράγη ακριβώς δίπλα μου και έχασα μέρος της ακοής μου. Αλλά αυτό είναι πταίσμα μπροστά σ’ αυτά που αναγκάζονται να αντέχουν οι Παλαιστίνιοι κάθε λεπτό κάθε μέρας και κάθε νύχτας. Είναι σε μια φυλακή, είναι έγκλειστοι. Εγώ μπορώ να φύγω ό,τι ώρα θέλω. Οι άνθρωποι της ισραηλινής ασφάλειας μπορεί να με κρατήσουν στο αεροδρόμιο αρκετές ώρες, αλλά τελικά, θα μπορέσω να φύγω.

Σ.Κ.: Πώς μπόρεσαν να το κάνουν αυτό σε μια τόσο γοητευτική κυρία όπως εσείς; Αναστατωθήκατε με τη βίαιη συμπεριφορά τους;

Χ.Ε.: Ναι. Αλλά αυτό δεν πρόκειται να με σταματήσει, η δική μου κακομεταχείριση. Μπορεί να το έκαναν για να με αποθαρρύνουν να ξαναπάω, αλλά φυσικά θα ξαναπάω έτσι κι αλλιώς.

Σ.Κ.: Ύστερα απ’ αυτή την τρομερή εμπειρία, όταν επιστρέψατε στις ΗΠΑ και μιλήσατε γι’ αυτήν, οι άνθρωποι πίστευαν αυτό που σας συνέβη;

Χ.Ε.: Ορισμένοι με πίστευαν, αλλά πάλι υπάρχουν κι εκείνοι για τους οποίους το Ισραήλ είναι πάντοτε το θύμα και οι Παλαιστίνιοι είναι πάντα οι τρομοκράτες. Δεν καταλαβαίνουν πραγματικά, δεν κάνουν ερωτήσεις, και δεν θέλουν να γνωρίζουν τι συμβαίνει πραγματικά. Δεσμεύτηκα απέναντι στους Παλαιστίνιους που γνώρισα, εκ των οποίων όλοι μου ζήτησαν «Όταν πας πίσω στις ΗΠΑ, σε παρακαλούμε, πες στον αμερικανικό λαό τι είδες και τι έζησες» επειδή ο αμερικανικός λαός δεν γνωρίζει. Έκανα αυτή τη δέσμευση, κι έτσι αξιοποιώ κάθε ευκαιρία να μιλήσω για όσα είδα και όσα έζησα. Και, ναι, υπάρχουν άνθρωποι μέσα στο εβραϊκό κατεστημένο που θέλουν να με κάνουν να σιωπήσω. Αλλά αυτό δεν πρόκειται να συμβεί. Μπορεί να με απειλούν, αλλά θα τιμήσω τη δέσμευσή μου προς τους Παλαιστινίους.

Σ.Κ.: Ως επιζήσασα του Ολοκαυτώματος, σας είναι δύσκολο να καταδικάσετε τη βαρβαρότητα των Ισραηλινών εις βάρος του παλαιστινιακού λαού;

Χ.Ε.: Δεν ήμουν ποτέ σε στρατόπεδο, λόγω της θυσίας των γονιών μου να με στείλουν έξω, επομένως ουδέποτε βίωσα τη χείριστη εμπειρία που βίωσαν οι επιζήσαντες, αλλά ξέρω τι σημαίνει να υφίστασαι διακρίσεις. Ήξερα τις δολοφονικές προθέσεις του Χίτλερ μεταξύ 1933 και 1939, περίοδος κατά την οποία ο πατέρας μου στάλθηκε στο στρατόπεδο συγκέντρωσης του Νταχάου το 1938. Γύρισε μερικές εβδομάδες αργότερα, αλλά δεν ήταν πια ο ίδιος πατέρας που ήξερα, γιατί ήταν ένας γερασμένος, διαλυμένος άνθρωπος όταν επέστρεψε.

Και επειδή ξέρω πως είναι, νιώθω ότι είναι καθήκον μου και ευθύνη να πολεμήσω τις αδικίες που πλήττουν άλλους ανθρώπους. Δεν μπορώ να κάνω τα πάντα και υπάρχουν προβλήματα σε ολόκληρο τον κόσμο, αλλά αποφάσισα ότι η μεταχείριση του παλαιστινιακού λαού από την ισραηλινή κυβέρνηση είναι ένα ζήτημα για το οποίο θα διαμαρτυρηθώ και θα προσπαθήσω να κάνω ό,τι μπορώ.

Το μότο των επιζησάντων του Ολοκαυτώματος ήταν «Ποτέ ξανά» και «Ενθυμούμενοι» και σίγουρα καταβάλω το δικό μου μερίδιο «Ενθύμησης», αλλά αυτό πρέπει να έχει και μια μελλοντική προοπτική. Δεν μπορεί να σταματάς εκεί και να τα λες αυτά μόνο για τους Εβραίους. Όταν στάθηκα δίπλα σ’ αυτό το τρομερό τείχος που έχτισε το Ισραήλ, χωρίζοντας Παλαιστινίους από Παλαιστινίους σκέφτηκα «Θεέ μου, αυτό είναι που κάνουν οι Εβραίοι, οι Εβραίοι που κάποτε εξαναγκάστηκαν να ζήσουν πίσω από τείχη, χτίζουν ένα τείχος και βάζουν τους Παλαιστινίους πίσω απ’ αυτό και κατά την κατασκευή του καταστρέφουν κτίρια, σπίτια, πηγάδια και την ελπίδα».

Σ.Κ.: Φαντάζομαι ότι μετά απ’ αυτές τις εμπειρίες η ζωή σας άλλαξε ολοκληρωτικά; Και τώρα αισθάνεστε την ανάγκη να επιστρέψετε στις τοποθεσίες αυτής της τραυματικής εμπειρίας;

Χ.Ε.: Ναι. Πρέπει να ξαναπάω για να θέσω σε αμφισβήτηση αυτό που λέει το Ισραήλ, ότι η Γάζα είναι ελεύθερη, ότι δεν την κατέχουν πια. Αν αλήθεια δεν είναι στη Γάζα, θα πρέπει να μπορέσω να πάω αυτό το καλοκαίρι. Και αν μ’ εμποδίσουν να πάω εκεί, ή αντιμετωπίσω δυσκολίες για να φτάσω, αυτό θα δείξει στον κόσμο το ψέμα που προσπαθούν να πουλήσουν οι Ισραηλινοί λέγοντας ότι δεν βρίσκονται πια στη Γάζα. Αν δεν είναι πια εκεί, γιατί θα έπρεπε να μ’ εμποδίσουν να πάω; Αυτό είναι σαν πείραμα.

Σ.Κ.: Πιστεύετε ότι τα πράγματα θα πηγαίνουν απ’ το κακό στο χειρότερο και τίποτα δεν πρόκειται ν’ αλλάξει ώσπου το κίνημα αλληλεγγύης να σκληρύνει τη στάση του απέναντι στο Ισραήλ;

Χ.Ε.: Ποτέ δεν ξέρεις αν αυτό που κάνεις θα παίξει ρόλο. Άρα πρέπει να συνεχίζεις την προσπάθεια και να μην εγκαταλείπεις, και να δοκιμάζεις κάτι διαφορετικό, και αυτό σίγουρα θα είναι διαφορετικό. Και ενδεχομένως να προσελκύσει την προσοχή του κόσμου, ίσως για πρώτη φορά ν’ ανοίξουν τα μάτια, τ’ αυτιά και τα μυαλά και να δουν τι συμβαίνει πραγματικά στη Γάζα.

Σ.Κ.: Τι λέτε στους ανθρώπους που σας κατηγορούν ως αντισημίτες;

Χ.Ε.: Δεν μπόρεσα να προσεγγίσω πολλές από τις εβραϊκές οργανώσεις, δεν θέλουν ν’ ακούσουν λέξη από μένα. Συνεπώς δεν κατάφερα να τους κάνω ν’ ακούσουν την ιστορία του τι συντελείται στ’ όνομά τους. Όποτε προσκλήθηκα να μιλήσω σε χριστιανικές ομάδες, ή μη εβραϊκές ομάδες και σε μουσουλμανικές ομάδες πάντοτε με αντιμετώπισαν με πολύ αγάπη, ευγένεια και φιλικά αισθήματα.

Σ.Κ.: Κατάλαβα ότι αυτό που σας απασχολεί πολύ είναι να προσπαθήσετε να κάνετε τον εβραϊκό λαό και τις εβραϊκές οργανώσεις να συνειδητοποιήσουν ότι προχωράνε στη λάθος κατεύθυνση αρνούμενοι να αναγνωρίσουν τα βάσανα των Παλαιστινίων και το δικαίωμα της αξιοπρέπειάς τους;

Χ.Ε.: Αν αγαπούν πραγματικά το Ισραήλ, όπως λένε, και θέλουν να συνεχίσει να υπάρχει, πρέπει ν’ ανοίξουν τα μάτια και το μυαλό τους και να δουν τι κάνει το Ισραήλ και πόσο λάθος είναι. Αν οι Ισραηλινοί θέλουν να είναι ασφαλείς, πρέπει να σταματήσουν αυτό που κάνουν, τις διακρίσεις και τις επιθέσεις εις βάρος του παλαιστινιακού λαού και τότε θα μπορούν και οι δύο να ζήσουν ειρηνικά και αρμονικά. Και αυτό είναι που θέλουν πραγματικά οι περισσότεροι, αλλά το Ισραήλ πάντα κλείνει το δρόμο, με την υποστήριξη των αμερικανών Εβραίων. Είναι λάθος αυτό που κάνουν, κάνουν το αντίθετο απ’ αυτό που θέλουν να πετύχουν.

Σ.Κ.: Οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που παρακολουθούν τι συμβαίνει στην Παλαιστίνη συχνά κατηγορούνται από τους φιλό-Ισραηλινούς ως αντισημίτες, προσπαθείτε να τους εξηγήσετε ότι αυτός είναι λανθασμένος τρόπος συμπεριφοράς;

Χ.Ε.: Νομίζω ότι για τους Χριστιανούς και τους Μουσουλμάνους, αλλά ειδικά για τους Χριστιανούς είναι πολύ δύσκολο, πολύ πιο δύσκολο απ’ ότι για μένα που είμαι Εβραία. Αν κατακρίνουν τις πολιτικές και τις πρακτικές της ισραηλινής κυβέρνησης θα κατηγορηθούν αμέσως ως αντισημίτες. Είναι γελοίο να λένε εμένα αντισημίτρια. Είμαι Σημίτισσα, επομένως γιατί να είμαι εναντίον του εαυτού μου; Αυτό ισχύει και για τους Άραβες. ΕΙΝΑΙ Σημίτες. Αλλά για τους Χριστιανούς νομίζω είναι πολύ δύσκολο, πολύ πιο δύσκολο, επειδή είναι αλήθεια ότι ορισμένοι Χριστιανοί ήταν αντισημίτες και όταν λένε ότι το Ισραήλ κάνει λάθος, αυτό αυτόματα τους καθιστά αντισημίτες στα μάτια μερικών Εβραίων.

Σ.Κ.: Προσδοκάτε ότι θα αγγίξετε τις καρδιές του ισραηλινού λαού κάνοντας αυτή την αποστολή; Πιστεύετε ότι οι περισσότεροι θα καταλάβουν τελικά ότι κάτι πρέπει ν’ αλλάξει, ότι η βαναυσότητα δεν θα λύσει το πρόβλημα;

Χ.Ε.: Όταν ήμουν στην Παλαιστίνη και συναντούσα ισραηλινούς στρατιώτες, αξιοποιούσα κάθε δυνατή ευκαιρία για να τους μιλήσω και να τους ρωτήσω για τον εαυτό τους, ποιοι είναι και τι κάνουν και γιατί το κάνουν. Προσπαθούσα να τους κάνω να μιλήσουν για τον εαυτό τους και για το πώς θα ένιωθαν αν αυτά που κάνουν συνέβαιναν σ’ ένα μέλος της οικογένειάς τους, στη γιαγιά τους, στον πατέρα τους. Πως νιώθεις γι’ αυτό, αν δεν θες να συμβεί μην το κάνεις σε κάποιον άλλο.

Σ.Κ.: Σας άκουγαν, ήταν ανοιχτοί;

Χ.Ε.: Μόνο ένας στρατιώτης μου είπε «Θα το σκεφτώ». Αν το έκανε ή όχι δεν θα το μάθω ποτέ. Αλλά θα σας διηγηθώ μια διασκεδαστική εμπειρία μ’ έναν ισραηλινό στρατιώτη. Αρκετοί από μας προσπαθούσαμε να πάμε κάπου στην Παλαιστίνη. Ήταν μια κινηματογραφική ομάδα και πήγα μαζί τους. Το πρωί πριν ξεκινήσουμε, βάλαμε τα σακίδιά μας στην καρότσα του αυτοκινήτου. Μέσα στο αυτοκίνητο είδα μια μπάλα ποδοσφαίρου και είπα «Μπορώ να δανειστώ τη μπάλα;».

Είπαν «Ναι, αλλά τι τη θες;», είπα «δεν ξέρω». Είπαν «εντάξει». Και προχωρούσα κρατώντας τη μπάλα και φτάσαμε σ’ αυτό το κινητό σημείο ελέγχου. Ένα κινητό σημείο ελέγχου είναι όταν οι ισραηλινοί στρατιώτες παίρνουν ένα-δυο τζιπ και κλείνουν τους δρόμους και δεν αφήνουν κανέναν να περάσει. Λοιπόν αυτός ο στρατιώτης είπε ότι όλοι οι Αμερικάνοι μπορούσαμε να περάσουμε εκτός από τον τεχνικό ήχου. Εκείνος ήταν Παλαιστίνιος με ισραηλινή ταυτότητα. Δεν επιτρεπόταν να περάσει. Παρακαλέσαμε και ικετεύσαμε. Αλλά ο στρατιώτης έλεγε, «Όχι, δεν μπορεί να περάσει, οι υπόλοιποι μπορείτε, αλλά αυτός δεν μπορεί» και ήμασταν σε αδιέξοδο επειδή δεν θα φεύγαμε χωρίς αυτόν. Λοιπόν απλώς κλώτσησα τη μπάλα προς το στρατιώτη, μετά αυτός την κλώτσησε πίσω σε μένα, το κάναμε αυτό για λίγο και μετά είπε «ΟΚ, μπορεί να περάσει και ο τεχνικός». Αυτό ήταν ευτυχής κατάληξη, αλλά δείχνει επίσης και την αυθαιρεσία στη λήψη αποφάσεων.

Σ.Κ.: Αυτό σας γεμίζει αισιοδοξία για το ανθρώπινο είδος;

Χ.Ε.: Λοιπόν θα μπορώ να σας το πω αυτό όταν πάω στη Γάζα, θα χω μια μπάλα μαζί μου. Όχι ποδοσφαίρου, μια μικρή.

Σ.Κ.: Άρα θα είστε μεσοπέλαγα αυτό το καλοκαίρι πηγαίνοντας στη Γάζα, σας πειράζει αν οι Ισραηλινοί σας απελάσουν με αγενή τρόπο;

Χ.Ε.: Όχι. Το χειρότερο που μου έκαναν οι Ισραηλινοί έχει ήδη συμβεί και ήταν τότε που με έψαξαν εσωτερικά στο αεροδρόμιο Μπεν Γκουριόν το Γενάρη του 2004. Αυτό είναι το χειρότερο και ποτέ ξανά δεν θα με κάνουν να νιώσω χειρότερα. Αυτή τη φορά θα πρέπει να μας ψάξουν και τους 70.

1) http://www.hedyepstein.com/ 2) www.freegaza.org 3) English (Greta Berlin) : http://www.counterpunch.org/cattori06072007.html