Άρθρο του ισραηλινού Uri Avnery
Γραμμένο στις 16.6.07
Κροκοδείλια Δάκρυα
ΤΙ ΣΥΜΒΑΙΝΕΙ όταν ενάμιση εκατομμύριο ανθρώπινα όντα φυλακίζονται σε μια περιορισμένη, άγονη περιοχή, αποκομμένοι από τους συμπατριώτες τους και από οποιαδήποτε επαφή με τον έξω κόσμο, λιμασμένοι από έναν οικονομικό αποκλεισμό και ανίκανοι να θρέψουν τις οικογένειές τους;
Λίγους μήνες νωρίτερα, περιέγραψα αυτή την κατάσταση ως ένα κοινωνιολογικό πείραμα που έστησαν το Ισραήλ, οι ΗΠΑ και η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ο πληθυσμός της Λωρίδας της Γάζας ως γουρούνια της Γουινέας.
Αυτή την εβδομάδα το πείραμα έδωσε αποτελέσματα. Αποδείχθηκε ότι τα ανθρώπινα όντα αντιδρούν ακριβώς όπως τα άλλα ζώα: όταν συνωστίζονται πολλά μαζί σε μια μικρή περιοχή μέσα σε άθλιες συνθήκες, γίνονται επιθετικά, έως και δολοφονικά. Οι διοργανωτές του πειράματος σε Ιερουσαλήμ, Ουάσιγκτον, Βερολίνο, Όσλο, Οτάβα και άλλες πρωτεύουσες μπορούσαν να τρίβουν τα χέρια τους με ικανοποίηση. Τα υποκείμενα του πειράματος αντέδρασαν σύμφωνα με τις προβλέψεις. Πολλά από αυτά έως και πέθαναν για τις ανάγκες της επιστήμης.
Αλλά το πείραμα δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμα. Οι επιστήμονες θέλουν να μάθουν τι γίνεται αν ο αποκλεισμός ενταθεί ακόμα περισσότερο.
ΤΙ ΠΡΟΚΑΛΕΣΕ την τωρινή έκρηξη στη Λωρίδα της Γάζας;
Η χρονική στιγμή της απόφασης της Χαμάς να αναλάβει διά της βίας τη Λωρίδα δεν είναι συμπτωματική. Η Χαμάς είχε πολλούς λόγους να αποφύγει κάτι τέτοιο. Η οργάνωση δεν είναι σε θέση να θρέψει τον πληθυσμό. Δεν έχει κανένα συμφέρον να προκαλέσει το αιγυπτιακό καθεστώς, που ασχολείται με την καταπολέμηση της Μουσουλμανικής Αδελφότητας, της μητρικής οργάνωσης της Χαμάς. Επίσης η οργάνωση δεν έχει κανένα συμφέρον να παράσχει στο Ισραήλ άλλοθι για τη σκλήρυνση του αποκλεισμού.
Αλλά οι ηγέτες της Χαμάς αποφάσισαν ότι δεν είχαν καμία εναλλακτική πέραν του να καταστρέψουν τις ένοπλες οργανώσεις που συνδέονται με τη Φατάχ και λαμβάνουν εντολές από τον πρόεδρο Μαχμούντ Αμπάς. Οι ΗΠΑ διέταξαν το Ισραήλ να προμηθεύσει αυτές τις οργανώσεις με μεγάλες ποσότητες όπλων, με στόχο να τις καταστήσουν ικανές να πολεμήσουν τη Χαμάς. Στους αρχηγούς του ισραηλινού στρατού δεν άρεσε η ιδέα, από φόβο ότι τα όπλα μπορεί να κατέληγαν στα χέρια της Χαμάς (όπως ακριβώς γίνεται τώρα). Αλλά η κυβέρνησή μας υπάκουσε στις αμερικανικές εντολές, όπως συνήθως.
Ο αμερικανικός στόχος είναι ξεκάθαρος. Ο πρόεδρος Μπους επέλεξε έναν τοπικό ηγέτη για κάθε μουσουλμανική χώρα, την οποία θα κυβερνά υπό την αμερικανική προστασία ακολουθώντας αμερικανικές εντολές. Στο Ιράκ, στον Λίβανο, στο Αφγανιστάν και επίσης στην Παλαιστίνη.
Η Χαμάς πιστεύει ότι ο άντρας που προορίζονταν γι’ αυτή τη δουλειά στη Γάζα είναι ο Μοχάμεντ Νταχλάν. Για χρόνια φαινόταν να στολίζεται γι’ αυτή τη θέση. Τα αμερικανικά και τα ισραηλινά μέσα ενημέρωσης έψελναν τις χάρες του, περιγράφοντάς τον ως έναν ισχυρό, αποφασιστικό ηγέτη, «μετριοπαθή» (δηλ. υπάκουο στις αμερικανικές εντολές) και «πραγματιστή» (δηλ. υπάκουο στις ισραηλινές εντολές). Και όσο περισσότερο οι Αμερικανοί και οι Ισραηλινοί υμνούσαν τον Νταχλάν, τόσο περισσότερο υποτιμούσαν το αντίκρισμά του μεταξύ των Παλαιστινίων. Ειδικά τη στιγμή που ο Νταχλάν ήταν μακριά στο Κάιρο, σαν να περίμενε οι άντρες του να παραλάβουν τα υπεσχημένα όπλα.
Στα μάτια της Χαμάς, η επίθεση στα προπύργια της Φατάχ στη Λωρίδα της Γάζας είναι ένας προληπτικός πόλεμος. Οι οργανώσεις του Αμπάς και του Νταχλάν έλιωσαν σαν το χιόνι υπό τον παλαιστινιακό ήλιο. Η Χαμάς πήρε εύκολα τον έλεγχο σε ολόκληρη τη Λωρίδα της Γάζας.
Πώς μπόρεσαν οι αμερικανοί και ισραηλινοί στρατηγοί να τα υπολογίσουν τόσο άσχημα; Είναι ικανοί να σκέφτονται με αυστηρά στρατιωτικούς όρους: τόσοι και τόσοι στρατιώτες, τόσα και τόσα πολυβόλα. Αλλά, ειδικά στις εγχώριες διαμάχες, οι ποσοτικοί υπολογισμοί είναι δευτερεύουσας σημασίας. Το ηθικό των μαχητών και το δημόσιο αίσθημα είναι ασύγκριτα πιο σημαντικά. Τα μέλη των οργανώσεων της Φατάχ δεν γνωρίζουν για ποιο πράγμα μάχονται. Ο πληθυσμός της Γάζας υποστηρίζει τη Χαμάς, επειδή πιστεύει ότι μάχεται τον ισραηλινό κατακτητή. Οι αντίπαλοί της μοιάζουν με συνεργάτες της κατοχής. Οι αμερικανικές δηλώσεις σχετικά με την πρόθεση να τους εξοπλίσουν με ισραηλινά όπλα τελικά τους καταδίκασαν.
Αυτό δεν είναι ένα ζήτημα ισλαμικού φονταμενταλισμού. Απ’ αυτή την άποψη όλα τα έθνη είναι ίδια: μισούν τους συνεργάτες του ξένου κατακτητή, είτε είναι Νορβηγοί (Κουίσλινγκ), είτε Γάλλοι (Πετέν), είτε Παλαιστίνιοι.
ΣΤΗΝ ΟΥΑΣΙΝΓΚΤΟΝ και την Ιερουσαλήμ, οι πολιτικοί θρηνούν την «αδυναμία του Μαχμούντ Αμπάς».
Βλέπουν τώρα ότι το μοναδικό πρόσωπο που μπορούσε να εμποδίσει την αναρχία στη Λωρίδα της Γάζας και τη Δυτική Όχθη ήταν ο Γιάσερ Αραφάτ. Είχε μια φυσική εξουσία. Οι μάζες τον λάτρευαν. Ακόμα και οι αντίπαλοί του, όπως η Χαμάς, τον σέβονταν. Δημιούργησε διάφορους μηχανισμούς ασφάλειας που ανταγωνίζονταν μεταξύ τους, με σκοπό να εμποδίσει ένα πραξικόπημα από έναν αποκλειστικά μηχανισμό. Ο Αραφάτ ήταν ικανός να διαπραγματευτεί, να υπογράψει μια ειρηνευτική συμφωνία και να κάνει το λαό του να την αποδεχτεί.
Αλλά ο Αραφάτ διαπομπεύτηκε από το Ισραήλ ως ένα τέρας, φυλακίστηκε στη Μουκάτα και, στο τέλος, δολοφονήθηκε. Οι Παλαιστίνιοι εξέλεξαν τον Μαχμούντ Αμπάς ως διάδοχό του, ελπίζοντας ότι θα έπαιρνε από τους Αμερικάνους και τους Ισραηλινούς αυτά που αρνήθηκαν να δώσουν στον Αραφάτ.
Αν οι ηγέτες στην Ουάσινγκτον και την Ιερουσαλήμ ενδιαφέρονταν όντως για την ειρήνη, θα είχαν σπεύσει να υπογράψουν μια ειρηνευτική συμφωνία με τον Αμπάς, που είχε διακηρύξει ότι ήταν έτοιμος να αποδεχθεί τον ίδιο συμβιβασμό με τον Αραφάτ. Οι Αμερικανοί και οι Ισραηλινοί τον περιέλουζαν με κάθε δυνατό έπαινο και τον απέκρουαν σε κάθε σοβαρό ζήτημα.
Δεν επέτρεψαν στον Αμπάς ούτε το παραμικρό και ταπεινότερο επίτευγμα. Ο Αριέλ Σαρόν ξερίζωσε τα φτερά του και μετά φταρνίστηκε πάνω του «σαν ξεπουπουλιασμένο κοτόπουλο». Αφού οι Παλαιστίνιοι είχαν μάταια περιμένει υπομονετικά να κινηθεί ο Μπους, ψήφισαν τη Χαμάς, σε μια απέλπιδα προσπάθεια να επιτευχθεί διά της βίας αυτό που ο Αμπάς ήταν ανίκανος να πετύχει με τη διπλωματία.
Οι ισραηλινοί ηγέτες, τόσο στρατιωτικοί όσο και πολιτικοί, ενθουσιάστηκαν. Τους ενδιέφερε να υποτιμήσουν τον Αμπάς, επειδή απολάμβανε της εμπιστοσύνης του Μπους και επειδή η εκπεφρασμένη θέση του δυσχέραινε τη δικαιολόγηση της άρνησής τους να προβούν σε διαπραγματεύσεις. Έκαναν ό,τι μπορούσαν για να διαλύσουν τη Φατάχ. Για να το διασφαλίσουν αυτό συνέλαβαν τον Μαρουάν Μπαργούτι, το μοναδικό πρόσωπο που ήταν ικανό να διατηρήσει την ομόνοια της Φατάχ.
Η νίκη της Χαμάς βόλευε στο ακέραιο τα σχέδιά τους. Με τη Χαμάς δεν είναι αναγκαίο να συνομιλείς, να προσφέρεις αποχώρηση από τα κατεχόμενα εδάφη και να διαλύεις εποικισμούς. Η Χαμάς είναι αυτό το σύγχρονο τέρας, μια «τρομοκρατική» οργάνωση, και με τους τρομοκράτες δεν έχεις τίποτα να συζητήσεις.
ΑΡΑ ΓΙΑΤΙ οι άνθρωποι στην Ιερουσαλήμ δεν είναι ικανοποιημένοι αυτή τη βδομάδα; Και γιατί αποφάσισαν «να μην αναμειχθούν»;
Πράγματι, τα μέσα ενημέρωσης και οι πολιτικοί, που βοηθούσαν εδώ και χρόνια να στραφεί η μία παλαιστινιακή οργάνωση εναντίον της άλλης, έδειξαν την ικανοποίησή τους και κοκορεύονταν «σας το λέγαμε εμείς». Δείτε πως αλληλοσκοτώνονται οι Άραβες. Ο Εχούντ Μπαράκ είχε δίκιο όταν έλεγε πριν από χρόνια ότι η χώρας μας ήταν «μια βίλα στη ζούγκλα».
Αλλά πίσω από τη σκηνή έφταναν φωνές αποτροπιασμού, έως και αγωνίας.
Η μετατροπή της Λωρίδας της Γάζας σε Χαμαστάν δημιούργησε μια κατάσταση για την οποία οι ηγέτες μας δεν ήταν έτοιμοι. Τι θα κάνουμε τώρα; Να αποκόψουμε ολόκληρη τη Γάζα και να αφήσουμε το λαό εκεί να πεθάνει από την πείνα; Να εγκαθιδρύσουμε επαφές με τη Χαμάς; Να καταλάβουμε ξανά τη Γάζα, τώρα που έγινε μια μεγάλη παγίδα για τανκς; Να ζητήσουμε από τον ΟΗΕ να σταθμεύσει εκεί διεθνή στρατεύματα και, αν ναι, πόσες χώρες θα ήταν αρκούντως παράφρονες ώστε να διακινδυνεύσουν τους στρατιώτες τους σ’ αυτή την κόλαση;
Η κυβέρνησή μας εργαζόταν πολλά χρόνια για να καταστρέψει τη Φατάχ με σκοπό να αποφύγει την ανάγκη να διαπραγματευτεί μια συμφωνία που θα οδηγούσε αναπόφευκτα στην απόσυρση από τα κατεχόμενα εδάφη και τους εκεί εποικισμούς. Τώρα, όταν μοιάζει να επιτεύχθηκε αυτός ο στόχος, δεν έχουν ιδέα τι να κάνουν με τη νίκη της Χαμάς.
Ανακουφίζονται με τη σκέψη ότι αυτό δεν μπορεί να συμβεί στη Δυτική Όχθη. Εκεί βασιλεύει η Φατάχ. Εκεί η Χαμάς δεν έχει στήριγμα. Εκεί ο στρατός μας έχει ήδη συλλάβει τους περισσότερους πολιτικούς ηγέτες της Χαμάς. Εκεί έχει ακόμη την εξουσία ο Αμπάς.
Έτσι μιλούν οι στρατηγοί, με τη λογική των στρατηγών. Αλλά και στη Δυτική Όχθη επίσης, η Χαμάς ήταν που πήρε την πλειοψηφία στις τελευταίες εκλογές. Κι εκεί επίσης είναι θέμα χρόνου να χάσει ο πληθυσμός την υπομονή του. Βλέπουν την επέκταση των εποικισμών, το Τείχος, τις επιδρομές του στρατού μας, τις στοχευμένες δολοφονίες, τις νυχτερινές συλλήψεις. Θα εκραγούν.
Οι διαδοχικές ισραηλινές κυβερνήσεις κατέστρεφαν συστηματικά τη Φατάχ, έκοψαν τα πόδια του Αμπάς και άνοιξαν το δρόμο για τη Χαμάς. Δεν μπορούν να προσποιούνται τους έκπληκτους.
ΤΙ ΝΑ ΚΑΝΟΥΝ; Να συνεχίσουν να μποϊκοτάρουν τον Αμπάς ή να του προμηθεύσουν όπλα, για να τον κάνουν ικανό να πολεμήσει τη Χαμάς εκ μέρους μας; Να συνεχίσουν να του στερούν το όποιο πολιτικό επίτευγμα ή να του πετάξουν μερικά ψίχουλα για την όρεξη; Και τέλος πάντων, δεν είναι πολύ αργά;
(Και στο μέτωπο της Συρίας: να συνεχίσουν να το παίζουν υποκριτικά αφοσιωμένοι στην ειρήνη ενώ σαμποτάρουν όλες τις προσπάθειες του Μπασάρ Άσαντ να ξεκινήσει διαπραγματεύσεις; Να διαπραγματευτούν μυστικά, παρά τις αμερικανικές αντιρρήσεις; Ή να συνεχίσουν να μην κάνουν απολύτως τίποτα;)
Επί του παρόντος δεν υπάρχει πολιτική, και δεν υπάρχει κυβέρνηση που να μπορεί να χαράξει πολιτική.
Άρα ποιος θα μας σώσει; Ο Εχούντ Μπαράκ;
Η νίκη του Μπαράκ στην ηγεσία του Εργατικού Κόμματος αυτή την εβδομάδα τον μετέτρεψε σχεδόν αυτόματα στον επόμενο υπουργό Άμυνας. Η ισχυρή του προσωπικότητα και η εμπειρία του ως επιτελάρχη και πρωθυπουργού του εξασφαλίζουν μια κυρίαρχη θέση στην ανασκευασμένη κυβέρνηση. Ο Ολμέρτ θα ασχοληθεί με τον τομέα στον οποίο είναι αχτύπητος, κομματικές σκευωρίες. Αλλά ο Μπαράκ θα έχει αποφασιστικό ρόλο στην πολιτική.
Στην κυβέρνηση των δύο Εχούντ, ο Εχούντ Μπαράκ θα αποφασίζει για ζητήματα πολέμου και ειρήνης.
Μέχρι σήμερα, ουσιαστικά όλες οι ενέργειές του είχαν αρνητικά αποτελέσματα. Ήρθε πολύ κοντά σε συμφωνία με τον πατήρ Άσαντ και ξέφυγε την τελευταία στιγμή. Απέσυρε τον ισραηλινό στρατό από τον νότιο Λίβανο, αλλά χωρίς να μιλήσει με τη Χεζμπολάχ που επικράτησε. Εξανάγκασε τον Αραφάτ να έρθει στο Καμπ Ντέιβιντ, τον προσέβαλε εκεί και διακήρυξε ότι δεν έχουμε εταίρο για την ειρήνη. Αυτό κατάφερε το θανατηφόρο πλήγμα στις πιθανότητες ειρήνευσης, ένα πλήγμα που εξακολουθεί να παραλύει το Ισραήλ. Επίχαιρε ότι ο πραγματικός του στόχος ήταν να «ξεσκεπάσει» τον Αραφάτ. Ήταν περισσότερο ένας αποτυχημένος Ναπολέοντας, παρά ένας ισραηλινός Ντε Γκολ.
Θα αλλάξει δέρμα ο Αιθίοπας, χρώμα η λεοπάρδαλη; Δύσκολο να το πιστέψει κανείς.
ΣΤΑ δράματα του Ουίλιαμ Σέξπιρ υπάρχει συχνά μια εμβόλιμη κωμική σκηνή στις τεταμένες στιγμές. Και όχι μόνο εκεί.
Ο Σιμόν Πέρες, ο άνθρωπος που σε 55 χρόνια πολιτικής δραστηριότητας δεν κέρδισε ποτέ εκλογές, έκανε αυτή τη βδομάδα το αδιανόητο: εξελέγη Πρόεδρος του Ισραήλ.
Πριν πολλά χρόνια, τιτλοφόρησα ένα άρθρο γι’ αυτόν «Κος Σίσυφος», επειδή ξανά και ξανά πλησίαζε το θώκο της επιτυχίας και η επιτυχία του ξεγλιστρούσε. Τώρα μπορεί να νιώθει σαν να τρίβει τη μύτη του στους θεούς αφού έφτασε στη βουνοκορφή, αλλά, φευ, χωρίς το βράχο. Το γραφείο του προέδρου στερείται αντικειμένου και δικαιοδοσίας. Ένας κενός πολιτικός σε μια κενή θέση.
Τώρα όλοι προσδοκούν μια παραζάλη δραστηριότητας στο προεδρικό παλάτι. Σίγουρα θα γίνουν ειρηνευτικές σύνοδοι, συναντήσεις προσωπικοτήτων, ηχηρές διακηρύξεις και ευφάνταστα σχέδια. Με λίγα λόγια, πολύ κακό για το τίποτα.
Το αποτέλεσμα στην πράξη είναι ότι ισχυροποιήθηκε η θέση του Ολμέρτ. Κατάφερε να βάλει τον Πέρες στο προεδρικό γραφείο και τον Μπαράκ στο υπουργείο Άμυνας. Βραχυπρόθεσμα, η θέση του Ολμέρτ διασφαλίζεται.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου