Δημοσιευμένο στο ZNet στις 10 Ιανουαρίου 2008
Της Phylis Bennis*
Η τωρινή επίσκεψη Μπους στη Μέση Ανατολή, παρά το επίσημο κεντρικό μήνυμα υποστήριξης της ισραηλινό-παλαιστινιακής ειρηνευτικής διαδικασίας, σχετίζεται πολύ περισσότερο με το Ιράν.
Αυτό δεν είναι μυστικό, το κύριο άρθρο της μεγαλύτερης καθημερινής εφημερίδας του Ισραήλ, της Ha'aretz, περιγράφοντας τη συνάντηση του Μπους με τον ισραηλινό πρωθυπουργό Ολμέρτ, ξεκινάει λέγοντας «Το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν ήταν το επίκεντρο της κεκλεισμένων θυρών συνάντησης μεταξύ Μπους και Ολμέρτ». Το Ισραήλ απορρίπτει τα ευρήματα των αμερικανικών μυστικών υπηρεσιών (National Intelligence Estimate, ΝΙΕ) που δημοσιεύτηκαν τον περασμένο μήνα σύμφωνα με τα οποία το Ιράν δεν διαθέτει πρόγραμμα πυρηνικών όπλων και ούτε καν το επιθυμεί απαραιτήτως. Μολαταύτα, ο Ολμέρτ είπε στον Μπους, «το κατηγορηματικό μας συμπέρασμα είναι ότι [οι Ιρανοί] είναι απασχολημένοι με την ανάπτυξη πυρηνικών όπλων». Σύμφωνα με τη Ha'aretz, ο Μπους συμφώνησε, λέγοντας ότι οι Ιρανοί θα μπορούσαν να ξαναρχίσουν το οπλικό τους πρόγραμμα το ίδιο εύκολα όπως το πάγωσαν το 2003. Είχε γίνει κατανοητό πριν ακόμα φτάσει ο Μπους στην περιοχή ότι ένας από τους βασικούς στόχους του ήταν να διασφαλίσει στο Ισραήλ ότι η ΝΙΕ δεν θα είχε καμία συνέπεια, ότι στην πραγματικότητα δεν σηματοδοτεί καμία αλλαγή στη στάση των ΗΠΑ έναντι του Ιράν. Το ταξίδι του είχε σκοπό να «ξεκαθαρίσει την οποιαδήποτε σύγχυση στην περιοχή αναφορικά με το Ιράν» δήλωσε ο Μπους. «Η αναφορά ΝΙΕ μπορεί να έστειλε σε ορισμένους το μήνυμα ότι οι ΗΠΑ δεν θεωρούν το Ιράν απειλή», συνέχισε θέλοντας να αποσαφηνίσει τη θέση του. «Το Ιράν εξακολουθεί να αποτελεί απειλή για την παγκόσμια ειρήνη». Και αυτό σημαίνει ότι οι ΗΠΑ θα συνεχίσουν να παρέχουν υποστήριξη στο Ισραήλ ακόμα κι αν οι ανοικτά επιθετικές απειλές του Τελ Αβίβ εναντίον του Ιράν αντιφάσκουν τα ευρήματα των ίδιων των μυστικών υπηρεσιών του Μπους.
Ο Μπους δήλωσε στο Ισραήλ «καλύτερα να πάρετε την ιρανική απειλή στα σοβαρά» και ο ισραηλινός πρόεδρος Σιμόν Πέρες απάντησε ότι το Ισραήλ δέχτηκε τη συμβουλή του Μπους «να μην υποτιμηθεί η ιρανική απειλή». Εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία για να προειδοποιήσει την Τεχεράνη ότι «το Ιράν δεν θα πρέπει να υποτιμήσει την αποφασιστικότητα του Ισραήλ για αυτοάμυνα».
Οι επισκέψεις του Μπους στις αραβικές χώρες σχετίζονται επίσης με την κινητοποίηση εναντίον του Ιράν.
Το Ιράν θα βρίσκεται επίσης στην κορυφή της ατζέντας των σταθμών του Μπους στη Σαουδική Αραβία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, το Κουβέιτ, το Μπαχρέιν και την Αίγυπτο. Τα αραβικά καθεστώτα τρέφουν τους δικούς τους φόβους σχετικά με το Ιράν, αλλά δεν ταυτίζονται με εκείνους της Ουάσινγκτον. Ο φόβος δεν βασίζεται στον διχασμό Σουνιτών-Σιιτών, όπως θα μας έκαναν να πιστέψουμε οι λόγοι της Ουάσινγκτον, αλλά στο γεγονός ότι –εξαιτίας της αμερικανικής καταστροφής και κατοχής του Ιράκ- το Ιράν είναι σήμερα η μοναδική χώρα στη Μέση Ανατολή που διαθέτει και τα τρία γηγενή χρειώδη ώστε να είναι η περιφερειακή δύναμη, πετρελαϊκό πλούτο, επαρκές νερό και μεγάλο πληθυσμό και έδαφος. Τα αμερικανικά στρατεύματα έχουν βάσεις σε όλες τις χώρες που θα επισκεφθεί ο Μπους. Εάν οι ΗΠΑ (με ή χωρίς το Ισραήλ) επιτεθούν στο Ιράν, οποιαδήποτε απάντηση στοχεύσει τα συγκεντρωμένα αμερικανικά στρατεύματα ή τα αμερικανικά πολεμικά πλοία (το Μπαχρέιν είναι η έδρα του Πέμπτου Στόλου του Αμερικανικού Ναυτικού), θα μπορούσε να θέσει οποιαδήποτε από αυτές τις κυρίως μικρές χώρες άμεσα εντός της γραμμής του πυρός. Η κυβέρνηση Μπους έπεισε πολλές αραβικές κυβερνήσεις να πάρουν μέρος στις διαπραγματεύσεις της Αννάπολις τον Νοέμβριο, εν πολλοίς για να χαλυβδώσει την υποστήριξή τους στην σταυροφορία της Ουάσιγκτον εναντίον του Ιράν. Αλλά η δημοσίευση της ΝΙΕ αμέσως μετά την Αννάπολις περιόρισε το αποτέλεσμα, οπότε το τσιμπούσι αυτής της εβδομάδας στη Μέση Ανατολή σχετίζεται μερικώς με την επανάληψη του μάντρα της Αννάπολις: παρά την ΝΙΕ, η κυβέρνηση Μπους συνεχίζει να λέει στα αραβικά καθεστώτα, μείνετε μαζί μας, κινητοποιηθείτε εναντίον του Ιράν και θα συνεχίσουμε να σας στηρίζουμε με νέα στρατιωτική υποστήριξη. Και μπορείτε να κρατήσετε τους εξαγριωμένους πληθυσμούς σας εντός γραμμής λέγοντάς τους ότι υποστηρίζουμε ένα παλαιστινιακό κράτος.
Η νέα ρητορική προσέγγιση της κυβέρνησης Μπους το τελευταίο έτος της διακυβέρνησής της είναι να επικεντρωθεί στην ανάγκη να «καθοριστεί» ένα παλαιστινιακό κράτος. Ο Μπους έφτασε στο Ισραήλ με δύο μηνύματα για το ισραηλινό-παλαιστινιακό μέτωπο: η δημιουργία παλαιστινιακού κράτους είναι σημαντική για τις ΗΠΑ και «η Αμερική δεν μπορεί να υπαγορεύσει τους όρους του με τι θα μοιάζει ένα κράτος.
Ο Πέρες και ο Ολμέρτ, όπως ο Μπους, μίλησαν για τη δέσμευσή τους στο «όραμα» ενός παλαιστινιακού κράτους. Ο Μπους μίλησε επίσης για τη δέσμευσή του να επιτευχθεί η «ταυτότητα» ενός παλαιστινιακού κράτους ενόσω βρίσκεται στην κυβέρνησης. Αλλά παρά τον ισχυρισμό του ο Μπους έχει ήδη στην πραγματικότητα «υπαγορεύσει τους όρους του με τι θα [και δεν θα] μοιάζει το κράτος». Το 2004 σε ανταλλαγή επιστολών με τον τότε πρωθυπουργό Αριέλ Σαρόν, ο Μπους εγγυήθηκε την υποστήριξη της κυβέρνησής του για δύο κομβικές ισραηλινές απαιτήσεις. Παρακολουθώντας τον τωρινό επικοινωνιακό και πολιτικό διάλογο στο Ισραήλ, φαίνεται ότι εκείνες οι επιστολές αναδείχθηκαν ως το θεμέλιο των σημερινών συζητήσεων παρά την ολοκληρωτική απουσία οποιασδήποτε νόμιμης βάσης. Οι επιστολές εξυπηρετούν τον ίδιο σκοπό όπως και οι «υπογεγραμμένες δηλώσεις» Μπους, που συλλαβίζουν την πρόθεσή του να αγνοήσει και/ή να παραβιάσει το εγχώριο αμερικανικό δίκαιο ακόμα και τη στιγμή που τις υπογράφει. (Παραμένει αδιευκρίνιστο αν οι θέσεις των επιστολών θα επανακυρωθούν από την επόμενη κυβέρνηση). Ο Μπους υποσχέθηκε ότι οι παλαιστίνιοι πρόσφυγες που εκδιώχθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου 1947-48 δεν θα επιτραπεί να επιστρέψουν στις οικείες τους, παρά τις απαιτήσεις του διεθνούς δικαίου και του ψηφίσματος 194 του ΟΗΕ. Και ήδη υπαγόρευσε τα σύνορα ενός παλαιστινιακού κράτους, υποσχόμενος στον Στρατηγό Σαρόν το 2004 ότι το Ισραήλ θα επιτραπεί να προσαρτήσει δια παντός τα τεράστια εποικιστικά συγκροτήματα στη Δυτική Όχθη (καθώς κι εκείνα στην κατεχόμενη Ανατολική Ιερουσαλήμ, τα οποία δεν συμπεριλήφθησαν καν στη συζήτηση για τους εποικισμούς), που στεγάζουν πάνω από 400.000 εβραίους εποίκους. Παρά το γεγονός ότι όλοι οι ισραηλινοί εποικισμοί στα κατεχόμενα εδάφη είναι παράνομοι, ο Μπους επανέλαβε την εγγύηση ότι μόνο οι μικροί εποικισμοί «φυλάκια» θα πρέπει «να απομακρυνθούν», εκείνους που και η ίδια η ισραηλινή κυβέρνηση αναγνωρίζει ως παράνομους. Αυτοί οι μικροί εποικισμοί στεγάζουν λιγότερους από το 20% των εποίκων. Μιλώντας την επόμενη μέρα στην παλαιστινιακή πόλη Ραμάλα, ο Μπους αναφέρθηκε στο πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει ένα παλαιστινιακό «κράτος» αποτελούμενο από μη συνεχή καντόνια με τον ισραηλινό στρατό να ελέγχει τους δρόμους, τα σημεία ελέγχου και τα τείχη να τα χωρίζουν. «Το ελβετικό τυρί δεν χρησιμεύει για τη σκιαγράφηση ενός κράτους» δήλωσε. Αλλά δεν έκανε καμία υποχώρηση από τις εγγυήσεις του 2004 για υποστήριξη ακριβώς αυτού του διακανονισμού του «ελβετικού τυριού», με μεγάλα συγκροτήματα εποικισμών σε μέγεθος πόλης και με το Τείχος Απαρτχάιντ να φιδογυρίζει και να διαμελίζει τη Δυτική Όχθη σε ένα μη συνεχές αρχιπέλαγος από νησίδες-Μπαντουστάν. Τα 30 δισεκατομμύρια δολάρια σε νέα στρατιωτική και οικονομική βοήθεια προς το Ισραήλ που ανακοίνωσε ο Μπους πριν από λίγες εβδομάδες, από τους αμερικανούς φορολογούμενους, δεν συνοδεύονται από κανέναν όρο σχετικά με οποιαδήποτε ισραηλινή ενέργεια αναφορικά με τους εποικισμούς. Η ασυνήθιστα μεγάλης κλίμακας στρατιωτική ανάμειξη στο θριαμβικό ισραηλινό καλωσόρισμα του Μπους αντανακλούσε τη σημασία αυτής της νέας βοήθειας, η οποία σχεδόν διπλασιάζει το ετήσιο δώρο από τους φορολογούμενους των ΗΠΑ προς το Ισραήλ (το οποίο η Παγκόσμια Τράπεζα αναγνωρίζει ως την 22η πλουσιότερη χώρα στον κόσμο).
Ο Μπους έφτασε την περιοχή σε μια στιγμή ταχέως κλιμακούμενης κρίσης στη Γάζα, που αντιμετωπίζει αυξανόμενη απομόνωση, φτώχεια και συνεχείς ισραηλινές στρατιωτικές επιθέσεις, οι οποίες έχουν σκοτώσει 94 Παλαιστινίους από την πραγματοποίηση της συνόδου της Αννάπολις. Η ανθρωπιστική κρίση εκεί προσεγγίζει το επίπεδο της συμφοράς.
Με την αμερικανική στήριξη, το Ισραήλ σφράγισε τα σύνορα της Γάζας πέρυσι τον Ιούνιο, όταν η Χαμάς πήρε τον έλεγχο της Λωρίδας, παγιδεύοντας τον λαό μέσα σε αυτό που γρήγορα μετατράπηκε σε ανοικτή φυλακή. Ουσιαστικά ούτε άνθρωποι ούτε αγαθά, εκτός από προμήθειες φαγητού από τον ΟΗΕ και ελάχιστο ποσοστό φαρμάκων, επιτρέπεται να εισέλθουν ή να εξέλθουν. Αφού κήρυξε ολόκληρη τη Λωρίδα της Γάζας –και το 1,5 εκατομμύριο κατοίκους της- «εχθρική οντότητα», το Ισραήλ άρχισε να περιορίζει συστηματικά τις προμήθειες καυσίμων, συμπεριλαμβανομένου του απαραίτητου ντίζελ για τη λειτουργία των γεννητριών των νοσοκομείων. Ισραηλινοί αξιωματούχοι δήλωσαν ότι η συγκεκριμένη πολιτική σχεδιάστηκε για να «κάνει τη Γάζα να ουρλιάξει». Η ισραηλινή και η αμερικανική άρνηση να επιτραπούν οι οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις με την εκλεγμένη ηγεσία της Γάζας, έκαναν την κατάσταση ακόμη χειρότερη. Ημέρες μόλις πριν από την έλευση του Μπους, το Ισραήλ απέρριψε το πιο πρόσφατο άνοιγμα της Χαμάς για αμοιβαία εκεχειρία στη Γάζα που θα ανάγκαζε το Ισραήλ να ανοίξει τα σύνορα από και προς τη Γάζα για αγαθά και ανθρώπους. Η άρνηση φαίνεται να μαρτυρά ότι το Ισραήλ πιστεύει ότι η συνέχιση της κυριαρχίας του τρόμου και της συλλογικής τιμωρίας εναντίον ολόκληρου του πληθυσμού της Γάζας είναι πολύ πιο σημαντική από την καθημερινή εξαπόλυση ρουκετών εναντίον της ισραηλινής πόλης Σντερότ κοντά στα σύνορα της Γάζας.
Ενώ μιλάει για ειρήνη στην Αννάπολις και διαρκούσης της επίσκεψης Μπους, το Ισραήλ ισχυροποιεί την κατοχή και συνεχίζει τις πολιτικές απαρτχάιντ.
Περισσότερα από 500 μόνιμα τσεκπόιντ και άλλα περίπου 600 «μετακινούμενα τσεκπόιντ» εξακολουθούν να ελέγχουν και να καταπιέζουν την παλαιστινιακή ζωή κατά μήκος της κατεχόμενης Δυτικής Όχθης και της Ανατολικής Ιερουσαλήμ, μιας περιοχής του μεγέθους του Ντέλαγουερ. Σχεδόν όλα τα τσεκπόιντ διαχωρίζουν τους Παλαιστινίους μεταξύ τους, όχι από το Ισραήλ. Ενώ ο Μπους αναφέρθηκε υποκριτικά στα προβλήματα που προκαλούν τα τσεκπόιντ κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στην Παλαιστινιακή Αρχή στη Ραμάλα, δεν επέδειξε καμία πρόθεση να καταστήσει όντως το Ισραήλ υπεύθυνο γι’ αυτήν την παραβίαση του όρου της Συνθήκης της Γενεύης ενάντια στη συλλογική τιμωρία. Κατά παρόμοιο τρόπο, συνεχίστηκε καθ’ όλη τη διάρκεια της επίσκεψης Μπους η οικοδόμηση του Τείχους Απαρτχάιντ (Τείχους Hafrada στα εβραϊκά, ή Διαχωριστικού Τείχους στα αγγλικά, όλα σημαίνουν το ίδιο πράγμα) που απαλλοτριώνει παλαιστινιακή γη, χωρίζει τους αγρότες από τα ελαιόδεντρά τους, τα παιδιά από τα σχολεία τους, τα χωριά από τις κοντινές τους πόλεις, τους ασθενείς από τους γιατρούς και έχει κριθεί παράνομο από το Διεθνές Δικαστήριο Δικαιοσύνης. Ο Μπους ταξίδεψε με ελικόπτερο από την Ιερουσαλήμ στη Ραμάλα, αναγκαστικά θα είδε το Τείχος (που είναι ορατό και από το διάστημα, πόσο μάλλον από ένα ελικόπτερο), αλλά δεν το ανέφερε.
Κατά την άφιξή του, ο Μπους υιοθέτησε την απαίτηση του Ισραήλ για την αναγνώριση των ρατσιστικών πολιτικών του. «Η συμμαχία ανάμεσα στα δύο έθνη μας βοηθάει να εγγυηθεί η ασφάλεια του Ισραήλ ως εβραϊκού κράτους» δήλωσε ο Μπους. Αυτό εξελήφθη ευρέως ως αποδοχή της απαίτησης του Ισραήλ όχι μόνο οι Παλαιστίνιοι να αναγνωρίσουν την ύπαρξη του Ισραήλ, αλλά και να την αποδεχτούν ως «ένα κράτος του εβραϊκού λαού», αντί ως ένα κράτος για όλους τους πολίτες του. Μία τέτοια θέση νομιμοποιεί τους ρατσιστικούς νόμους του Ισραήλ αναφορικά με τα δικαιώματα υπηκοότητας, ιδιοκτησίας γης, τη μεροληψία στην εκπαιδευτική και δημοτική χρηματοδότηση, την άρνηση του δικαιώματος της επιστροφής των Παλαιστινίων, ενώ αναγνωρίζει τον «νόμο της επιστροφής» για όλους τους Εβραίους σε ολόκληρο τον κόσμο και το καθεστώς του πολίτη δευτέρας κατηγορίας για το 20% του πληθυσμού του Ισραήλ που είναι Παλαιστίνιοι.
Η σύνοδος της Αννάπολις ήδη απέτυχε, εντός 12 ωρών από την ολοκλήρωσή της ο Ολμέρτ ανακοίνωσε ότι το Ισραήλ δεν θα δεσμευτεί από τα χρονοδιαγράμματά της ούτε και θα τερματίσει την δραστηριότητα των εποικισμών όπως απαιτεί ο «οδικός χάρτης». Αντ’ αυτού η ισραηλινή κυβέρνηση ανακοίνωσε την οικοδόμηση εκατοντάδων νέων σπιτιών στον εποικισμό Har Homa στο Jbil Abu Ghneim στην Ιερουσαλήμ, καθώς και στον τεράστιο μεγέθους πόλης εποικισμό Ma'ale Adumim ακριβώς έξω από την Ιερουσαλήμ, ενισχύοντας τον ήδη υπάρχοντα πληθυσμό των 35.000 εποίκων. Και οι δύο εποικισμοί φυσικά είναι παράνομοι, χτισμένοι κατά παράβαση της Συνθήκης της Γενεύης σε γη που το Ισραήλ κατέλαβε το 1967. Ο Μπους δεν είπε τίποτα για κανέναν εποικισμό κατά την επίσκεψή του.
Η αμερικανική οικονομική, στρατιωτική και διπλωματική υποστήριξη δεν βελτιώνει στην πραγματικότητα την ισραηλινή ασφάλεια.
Ουσιαστικά, οι υπάρχουσες ισραηλινές πολιτικές απέναντι στους Παλαιστινίους εξυπηρετούν την διαιώνιση της ένοπλης ανασφάλειας και της σύγκρουσης που κάνει τη ζωή των Ισραηλινών ακόμη πιο δύσκολη, αλλά ταυτόχρονα προσφέρει τη ρητορική της ειρήνης για να κρύψει την εν εξελίξει ισραηλινή επέκταση και τον αποικισμό των παλαιστινιακών εδαφών και υδάτων.
Άρα ποια είναι η εναλλακτική;
Στα κατεχόμενα παλαιστινιακά εδάφη, στο χωριό του Μπιλίν και αλλού, τακτικές μη βίαιες ενέργειες φέρνουν κοντά Παλαιστινίους, Ισραηλινούς που αμφισβητούν τις συστηματικές παραβιάσεις του διεθνούς δικαίου από τον ισραηλινό στρατό. Οι κινητοποιήσεις ενάντια στο Τείχος Απαρτχάιντ/Hafrada/Διαχωριστικό συνεχίζονται. Ορισμένοι Ισραηλινοί στο Σντερότ, την πόλη κοντά στα σφραγισμένα σύνορα της Γάζας όπου κατευθύνονται παλαιστινιακές ρουκέτες -παρόλο που δεν προκαλούν σοβαρές ζημιές, φοβίζουν διαρκώς τον πληθυσμό- αναγνωρίζουν ότι τα βάσανά τους σχετίζονται δομικά με τα δεινά του λαού της Γάζας. Διεθνώς το αναπτυσσόμενο κίνημα για Μποϊκοτάζ, Απόσυρση επενδύσεων και Κυρώσεων (BDS) προσφέρει παγκόσμια μη βίαια ηθικά οικονομικά μέτρα στην κοινωνία πολιτών για να αλλάξει τις επιχειρηματικές και κυβερνητικές ενέργειες που υποστηρίζουν την ισραηλινή κατοχή και το απαρτχάιντ, αρνούνται τα ίσα δικαιώματα και παραβιάζουν το διεθνές δίκαιο.
Εν τέλει, η ασφάλεια για τους Ισραηλινούς όπως και για τους Παλαιστινίους θα πρέπει να βασίζεται στον τερματισμό της κατοχής και τη διασφάλιση της πρόσβασης στα ανθρώπινα δικαιώματα, την ισότητα και το διεθνές δίκαιο για όλους. Μια νέα αμερικανική πρωτοβουλία που θα πίεζε για μια πραγματική και βιώσιμη ειρήνη σε Ισραήλ-Παλαιστίνη θα ήταν τεράστια πρόοδος, αλλά μόνο εάν αυτή η πρωτοβουλία βασίζονταν στο διεθνές δίκαιο και τα ανθρώπινα δικαιώματα, αντί στην εδραίωση μιας μονομερούς εξουσίας. Αυτό το ταξίδι στην περιοχή, όπως και η σύνοδος της Αννάπολις που προηγήθηκε, δεν κάνουν τίποτα τέτοιο.
Περισσότερες πληροφορίες για τις καμπάνιες Μποϊκοτάζ/BDS:
Περισσότερες πληροφορίες για την κινητοποίηση ενάντια στον πόλεμο με το Ιράν:
* Η Phyllis Bennis διδάσκει στο Ινστιτούτο για τις Πολιτικές Σπουδές (www.ips-dc.org) και στο Διεθνικό Ινστιτούτο του Άμστερνταμ. Τα πιο πρόσφατα βιβλία της τιτλοφορούνται:
Challenging Empire: How People, Governments and the UN Defy
και Understanding the Palestinian-Israeli Conflict: A Primer.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου