Επανάληψη του πολέμου στον Λίβανο στην Παλαιστίνη;

Των Hasan Abu Nimah & Ali Abunimah*

Πηγή: The Electronic Intifada, 11 Οκτωβρίου 2006

(http://electronicintifada.net)

Υπάρχουν δυσοίωνα σημάδια ότι το σχέδιο, που έχει εδώ και πολύ καιρό καταστρωθεί, για την ανατροπή του δημοκρατικά εκλεγμένου από τη Χαμάς ηγούμενου κοινοβουλίου της Παλαιστινιακής Αρχής πρόκειται να εισέλθει στην πιο επικίνδυνη φάση του: ένα πολιτικό πραξικόπημα, με την υποστήριξη τοπικών ένοπλων ομάδων με ξένη και εσωτερική κάλυψη. Αυτό θα πυροδοτούσε σοβαρά ενδοπαλαιστινιακά βίαια επεισόδια. Βλέποντας το Ιράκ ως τρομερή προειδοποίηση σχετικά με το πώς μπορούν οι ξένες κατοχικές δυνάμεις να θρέψουν την εμφύλια αιματοχυσία, πρέπει να εξαντληθούν όλες οι δυνατότητες για να εκτεθεί και να ματαιωθεί αυτή η επικίνδυνη συνωμοσία.

Ο ηγέτης της υπηρεσίας πληροφοριών της Παλαιστινιακής Αρχής, και αρχηγός της ένοπλης πτέρυγας της Φατάχ, Tawfiq Tirawi, δήλωσε σε μια συνέντευξη στους Sunday Times στις 8 Οκτωβρίου, «Είμαστε ήδη στην αρχή ενός εμφυλίου πολέμου, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία γι’ αυτό. Αυτοί (η Χαμάς) συγκεντρώνουν όπλα και ένας γενικευμένος εμφύλιος πόλεμος μπορεί να ξεσπάσει από στιγμή σε στιγμή». Η εφημερίδα ανέφερε ότι σύμφωνα με παλαιστινιακές πηγές ο πρόεδρος της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς «έχει ενημερώσει τις ΗΠΑ, την Ιορδανία και την Αίγυπτο ότι ετοιμάζεται να αναλάβει δράση εναντίον της Χαμάς». Και βεβαιώνοντας ότι η Χαμάς «ετοιμάζεται για πόλεμο εναντίον μας», ο Tirawi «προβλέπει ότι βία θα ξεκινήσει από τη Γάζα και θα εξαπλωθεί στη Δυτική Όχθη». Οι ηγέτες της Χαμάς, συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Ισμαήλ Χανίγιε έχουν επανειλημμένα και αυστηρά διαβεβαιώσει ότι δεν πρόκειται να επιτρέψουν τον εμφύλιο πόλεμο, ακόμα και τη στιγμή που ένοπλες ομάδες συνδεόμενες με τη Φατάχ εξέδωσαν πρόσφατα ανακοίνωση που απειλεί με δολοφονίες εναντίον τους.

Ας θυμηθούμε ότι στις εκλογές του νομοθετικού συμβουλίου του περασμένου Ιανουαρίου, το Κίνημα Ισλαμικής Αντίστασης, η Χαμάς, νίκησε θριαμβευτικά τη Φατάχ, την κατ’ όνομα εθνική και κοσμική οργάνωση που ίδρυσε ο Γιάσερ Αραφάτ και η οποία κυριάρχησε στο παλαιστινιακό κίνημα από τη δεκαετία του 1960. Η Φατάχ, υπό την ηγεσία τώρα του προέδρου της Παλαιστινιακής Αρχής Μαχμούντ Αμπάς, καταψηφίστηκε ευρέως λόγω της διαφθοράς της και της κακοδιαχείρισης της Παλαιστινιακής Αρχής που ιδρύθηκε με τις συμφωνίες του Όσλο το 1994.

Όταν γίνονται μία βδομάδα μετά το θάνατο δεκάδων Παλαιστινίων σε συγκρούσεις μεταξύ οπαδών της Χαμάς και της Φατάχ, οι τελευταίες δηλώσεις του Tirawi μπορούν να θεωρηθούν ότι στρώνουν το έδαφος για μια γενικευμένη και προσχεδιασμένη αντιπαράθεση. Ανώτατη «πηγή ασφαλείας» της Φατάχ, πιθανά και ο ίδιος ο Tirawi, είχε ήδη δηλώσει στον ίδιο δημοσιογράφο των Sunday Times τον περασμένο Μάιο ότι «ο εμφύλιος πόλεμος είναι αναπόφευκτος» και ότι «ο χρόνος τελειώνει για τη Χαμάς». Προειδοποίησε ότι «θα επιλέξουμε τη σωστή στιγμή και τον κατάλληλο τόπο για τη στρατιωτική τελική αναμέτρηση. Αλλά μετά απ’ αυτήν δεν θα υπάρχουν πια ένοπλοι της Χαμάς».

Πλησιάζει αυτή η στιγμή; Ο Αμπάς ενθαρρύνεται από τους σπόνσορές του έξω από τη χώρα να δράσει εναντίον της Χαμάς. Οι προειδοποιήσεις του Tirawi έγιναν μετά την επίσκεψη της υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ Κοντολίζα Ράις στην περιοχή που περιλάμβανε θερμό δημόσιο ασπασμό του Αμπάς. Στις 5 Οκτωβρίου το Ρόιτερς μετέδωσε ότι ένοπλες ομάδες πιστές στον Αμπάς προμηθεύονται όπλα και εκπαίδευση από τις ΗΠΑ. «Η διεύρυνση του μεγέθους της προεδρικής φρουράς», της προσωπικής ένοπλης ομάδας του Αμπάς, «μέχρι και κατά 70% σύμφωνα με αμερικανικό σχέδιο» έλεγε η αναφορά, «έχει γίνει κεντρικό κομμάτι της αμερικανικής πολιτικής από τότε που (η Χαμάς) κέρδισε τη Φατάχ του Αμπάς και ανέλαβε την κυβέρνηση». Αυτή η ξεκάθαρη ενθάρρυνση προσφυγής στις σφαίρες όταν οι κάλπες αποτυγχάνουν να παράγουν το επιθυμητό αποτέλεσμα έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τις πιο απλές αρχές της δημοκρατίας, πέρα από τη στεγνή της ανηθικότητα. Αυτό ακούγεται αρκετά άσχημο, αλλά μοιάζει επίσης με επανάληψη της στρατηγικής που ακολουθήθηκε στον Λίβανο όπου οι δυτικές δυνάμεις φάνηκε πως νόμιζαν ότι το Ισραήλ, ως κράτος-πελάτης, θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για να εξαπολύσει το θανάσιμο χτύπημα εναντίον της Χεζμπολάχ. Τα ανθρωπιστικά και πολιτικά αποτελέσματα αυτής της περιπέτειας, της συστηματικής ισραηλινής καταστροφής του Λιβάνου το καλοκαίρι που πέρασε, μιλάνε μόνα τους. Αυτή τη στιγμή, ο Αμπάς και οι δυνάμεις του θα μπορούσαν να παίξουν το ρόλο του αμερικανού πελάτη, και η Χαμάς να ενδυθεί το ρόλο της Χεζμπολάχ. Το μοναδικό αποτέλεσμα μιας τέτοιας αντιπαράθεσης θα είναι ένα ακόμη όργιο αιματηρής βίας. Και σχεδόν σίγουρα, θα ενδυναμωθεί η υποστήριξη προς τη Χαμάς, αλλά μέσα στον παλαιστινιακό λαό θα υπάρξουν μόνο θύματα.

Υπάρχει λόγος να φοβόμαστε ότι η στιγμή πλησιάζει αυτή η συνωμοσία να στραφεί στη γυμνή χρήση της ένοπλης δύναμης, καθώς η εκστρατεία για την ανατροπή της Χαμάς έχει κλιμακωθεί. Εβδομάδες μόλις μετά τις εκλογές του Ιανουαρίου οι New York Times ανέφεραν ότι αμερικανοί και ισραηλινοί αξιωματούχοι συναντήθηκαν στο «πιο υψηλό επίπεδο» για να καταστρώσουν την πτώση της Χαμάς «καταδικάζοντας σε ασιτία» την Παλαιστινιακή Αρχή. Ξεκίνησε με τη διακοπή της βοήθειας από ΗΠΑ-ΕΕ, φαινομενικά για να πιέσει τη Χαμάς να «αναγνωρίσει το Ισραήλ» και να «εγκαταλείψει τη βία». (Όταν εξελέγη η Χαμάς είχε ήδη τηρήσει μονομερή διακοπή επιθέσεων διάρκειας ενός έτους, και οι ηγέτες της έδειχναν μεγάλη προθυμία να συνάψουν μια «μακροχρόνια συμφωνία»). Το Ισραήλ κλιμάκωσε τις στρατιωτικές επιθέσεις του στη Γάζα, σκοτώνοντας και σακατεύοντας χιλιάδες πολίτες, και καταστρέφοντας αστικές υποδομές συμπεριλαμβανομένου του μοναδικού εργοστασίου ηλεκτροδότησης. Οι περισσότεροι Παλαιστίνιοι τώρα αντιμετωπίζουν δυσκολίες να θρέψουν τις οικογένειές τους. Το Ισραήλ απήγαγε οκτώ υπουργούς του κοινοβουλίου της Χαμάς και ένα τέταρτο των εκλεγμένων μελών του νομοθετικού συμβουλίου, ενώ οι ηγέτες της Φατάχ έκαναν διαρκώς προπαγάνδα εναντίον της Χαμάς, στην οποία συμπεριλαμβάνεται και η οργάνωση απεργιών και διαμαρτυριών από οπαδούς της Φατάχ μέσα στους δημοσίους υπαλλήλους της Παλαιστινιακής Αρχής που έχουν στερηθεί τους μισθούς τους από την ίδια τη διεθνή πολιορκία στην οποία οι ηγέτες της Φατάχ έκλεισαν το μάτι και πιθανά ακόμη ενθάρρυναν.

Οι προσπάθειες να γεφυρωθεί το πολιτικό αδιέξοδο σχηματίζοντας μια «κυβέρνηση εθνικής ενότητας» επίσης απέτυχαν επειδή η ηττημένη των εκλογών Φατάχ, με την υποστήριξη ξένων δυνάμεων, απαιτεί από τη Χαμάς, τη νικήτρια των εκλογών, να εγκαταλείψει την πολιτική και τις αρχές της και να ασπαστεί εκείνες του ηττηθέντος κόμματος. Αλλά τίποτα απ’ αυτά δεν είχε αποτέλεσμα. Παρά την τιμωρία, οι Παλαιστίνιοι υπό κατοχή είναι τώρα λιγότερο πρόθυμοι από ποτέ να υποκύψουν στην ισραηλινή τυραννία: το 67% «δεν πιστεύουν ότι η Χαμάς θα πρέπει να αναγνωρίσει το κράτος του Ισραήλ προκειμένου να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των διεθνών χορηγών» αν και «63% θα υποστήριζε την παλαιστινιακή αναγνώριση του Ισραήλ ως κράτους του εβραϊκού λαού ύστερα από τη σύναψη ειρηνευτικής συμφωνίας και τη δημιουργία παλαιστινιακού κράτους» σύμφωνα με δημοσκόπηση που διεξήχθη το Σεπτέμβριο από το Παλαιστινιακό Κέντρο Ερευνητικών Μελετών.

Καθώς τα βίαια περιστατικά και οι προκλήσεις από οπαδούς και των δύο παρατάξεων πληθαίνουν, ο Αμπάς σκέφτεται άλλα μέσα εξαναγκασμού που ισοδυναμούν με πραξικόπημα: διάλυση της κυβέρνησης της Χαμάς, σχηματισμός μιας κυβέρνησης «εκτάκτου ανάγκης» και διάλυση του κυριαρχούμενου από τη Χαμάς νομοθετικού συμβουλίου για να ανοίξει ο δρόμος για νέες εκλογές που μπορεί να αναβάλλονται επ’ αόριστον ή έστω έως ότου μηχανευθεί η νίκη της Φατάχ.

Ο κίνδυνος που αντιμετωπίζουν οι Παλαιστίνιοι είναι οξύς. Αλλά ας είμαστε ξεκάθαροι: δεν πρόκειται για την απειλή ενός εμφυλίου πολέμου. Μεταξύ τα εκατομμύρια των απλών Παλαιστινίων, είτε υπό τη βάρβαρη ισραηλινή κατοχή, που ζουν ως πολίτες δεύτερης κατηγορίας μέσα στο «εβραϊκό κράτος», είτε στην αναγκαστική εξορία, δεν υπάρχει διαφωνία τόσο μεγάλης έκτασης που θα μπορούσε να τους κάνει να στραφούν αδελφός εναντίον αδελφού και οικογένεια εναντίον οικογένειας σε έναν εμφύλιο πόλεμο. Αντίθετα, οι Παλαιστίνιοι είναι ενωμένοι στην κατανόηση αυτού που τους ταλανίζει – η ισραηλινή αποικιακή κατοχή, οπλισμένη, στηριγμένη και χρηματοδοτημένη από δυτικές δυνάμεις. Ο κίνδυνος είναι να ξεσπάσει από μια μικρή μειοψηφία ένα ένοπλο πραξικόπημα εκ μέρους αυτών των δυνάμεων, η οποία ωστόσο θα μπορούσε να σύρει περισσότερους Παλαιστινίους σε αδελφοκτόνες συγκρούσεις οι συνέπειες των οποίων είναι αδιανόητες.

Πιθανά ο πιο λανθασμένος υπολογισμός που έκανε η Χαμάς είναι να υποτιμήσει την αποφασιστικότητα με την οποία τα αποτελέσματα των δημοκρατικών εκλογών θα υποτιμούνταν και θα καταψηφίζονταν εάν δεν ταίριαζαν με τα συμφέροντα του Ισραήλ και των άλλων δυνάμεων του πλανήτη. Η αλήθεια είναι ότι η Παλαιστινιακή Αρχή δεν είναι και ουδέποτε ήταν μια κυβέρνηση για τον παλαιστινιακό λαό. Η Παλαιστινιακή Αρχή απολαμβάνει δυτική υποστήριξη μόνο στο βαθμό που άμεσα και αποκλειστικά υπηρετεί τα δυτικά και ισραηλινά συμφέροντα. Σχεδιάστηκε για να προστατέψει την ισραηλινή κατοχή εναντίον των θυμάτων της. Σε κανέναν δεν θα επιτραπεί να τη μετατρέψει σε σώμα εκπροσώπησης που μάχεται για τα δικαιώματα και τα συμφέροντα των Παλαιστινίων. Για να αποφύγει τη θανάσιμη παγίδα που στήνουν για την ίδια και για τον παλαιστινιακό λαό, η Χαμάς θα πρέπει είτε να ξεπουληθεί είτε να απομακρυνθεί.

Η Χαμάς έπραξε το σωστό εγκαταλείποντας την εκστρατεία των επιθέσεων αυτοκτονίας εναντίον ισραηλινών πολιτών, τηρώντας μια συνεχιζόμενη οικιοθελή εκεχειρία και αγκαλιάζοντας την πολιτική. Θα πρέπει τώρα να εγκαταλείψει την προσπάθεια να τηρήσει το ερείπιο των άχρηστων και αναξιόπιστων θεσμών του Όσλο. Αντ’ αυτού θα πρέπει να στρέψει την υπολογίσιμη λαϊκή της υποστήριξη, τις οργανωτικές της ικανότητες και την αυξημένη νομιμοποίησή της σε καθολική εκστρατεία αντίστασης των πολιτών, κινητοποιούμενη από κοινού με άλλους πυρήνες της παλαιστινιακής και διεθνούς κοινωνίας πολιτών εναντίον κάθε πλευράς ισραηλινής αποικιοκρατίας και ρατσισμού. Αυτό είναι το μοναδικό πράγμα που η Χαμάς δεν δοκίμασε ακόμη, και φέρει τη μεγαλύτερη ελπίδα για έξοδο από το σκοτεινό τούνελ.

*Ο Hasan Abu Nimah ήταν ιορδανός πρέσβης σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες και στα Ηνωμένα Έθνη. Ο Ali Abunimah είναι συνιδρυτής της Electronic Intifada και συγγραφέας του έργου One Country, A Bold-Proposal to End the Israeli-Palestinian Impasse (Metropolitan Books, 2006)